Kolejna seria pytań prejudycjalnych Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy postanowił skierować pięć pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości. To już zatem kolejna sytuacja w przeciągu roku, w której SN postanawia skorzystać z instutucji uregulowanej w art. 267 TFUE.
Czy nowi sędziowie mogą orzekać?
Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego skierowała do TSUE pięć kolejnych pytań prejudycjalnych. Dotyczą one środków ochrony zasady państwa prawa, rozumianej jako podstawowa wartość Unii Europejskiej. Podstawą do wystąpienia z pytaniami było rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie powództwa w sprawie o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego sędziego SN. Sędzia ten został powołany przez Prezydenta RP na swój urząd w 2018 r., z rekomendacji Krajowej Rady Sądownictwa. Pozew wniósł natomiast jeden z sędziów sądu powszechnego.
Przedstawione przez skład orzekający pytania odnoszą się do dopuszczalności orzekania przez sądy krajowe w sprawach dotyczących statusu osób powołanych na stanowiska sędziów SN oraz prawidłowości procedury zmierzającej do tych powołań. Ponadto pytania odnoszą się również do aspektów związanych z charakterem regulacji dotyczącej Izby Dyscyplinarnej.
Treść pytań przedstawionych przez Sąd Najwyższy prezentuje się następująco:
Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3 oraz art. 6 ust. 3 TUE w związku z art. 47 KPP oraz art. 267 akapit trzeci TFUE należy interpretować w ten sposób, że sąd ostatniej instancji państwa członkowskiego może stwierdzić w postępowaniu o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego, że nie jest sędzią osoba, której doręczono akt powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego w tym sądzie wydany na podstawie naruszających zasadę skutecznej ochrony sądowej przepisów lub w trybie niezgodnym z tą zasadą, gdy intencjonalnie uniemożliwiono zbadanie tych kwestii przez sąd przed wręczeniem tego aktu?
Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3 TUE oraz art. 47 KPP w związku z art. 267 TFUE należy interpretować w ten sposób, że zasada skutecznej ochrony sądowej zostaje naruszona w przypadku doręczenia aktu powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego po wystąpieniu przez sąd krajowy z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym wykładni prawa Unii, od odpowiedzi na które zależy ocena zgodności z prawem Unii przepisów krajowych, których zastosowanie umożliwiło wręczenie tego aktu?
Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3, art. 6 ust. 3 TUE oraz art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, że zasada skutecznej ochrony sądowej zostaje naruszona przez niezapewnienie prawa do sądu w przypadku doręczenia aktu powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu państwa członkowskiego w wyniku postępowania nominacyjnego przeprowadzonego z rażącym naruszeniem reguł prawa tego państwa dotyczących powoływania sędziów?
Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3 TUE oraz art. 47 KPP w związku z art. 267 akapit 3 TFUE należy interpretować w ten sposób, że zasadę skutecznej ochrony sądowej narusza utworzenie przez ustawodawcę krajowego w sądzie ostatniej instancji państwa członkowskiego jednostki organizacyjnej, która nie jest sądem w rozumieniu prawa Unii?
Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3 TUE oraz art. 47 KPP w związku z art. 267 akapit 3 TFUE należy interpretować w ten sposób, że o istnieniu stosunku służbowego i statusie jako sędziego osoby, której doręczono akt powołania do pełnienia urzędu sędziego sądu ostatniej instancji państwa członkowskiego, nie może rozstrzygać właściwa w świetle prawa krajowego jednostka organizacyjna tego sądu, do której powołano tę osobę, złożona wyłącznie z osób, których akty powołania dotknięte są wadami wskazanymi w pytaniach nr 2-4, i która z tych przyczyn nie jest sądem w rozumieniu prawa Unii, lecz inna jednostka organizacyjna tego sądu spełniająca wymogi prawa Unii dla sądu?
Wraz z pytaniami Sąd Najwyższy wniósł o zastosowanie przez Trybunał trybu przyśpieszonego. Czas oczekiwania na rozstrzygnięcie zagadnienia przez TSUE wynosi obecnie kilkanaście miesięcy. Jeśli jednak Trybunał przychyli się do wniosku SN, rozstrzygniecie w sprawie może zapaść jeszcze w tym roku.
Czym jest pytanie prejudycjalne?
W tym miejscu warto wspomnieć, czym w ogóle jest pytanie prejudycjalne? Instytucja pytania prejudycjalnego funkcjonuje w systemie prawa Unii Europejskiej już od dłuższego czasu. Zasadniczą jej funkcją jest ujednolicenie wykładni i stosowania prawa UE na terytorium państw wspólnoty. Zgodnie z art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym może wystąpić każdy sąd krajowy. Może się tak zdarzyć w przypadku, gdy w związku z toczącym się postępowaniem, pojawi się zagadnienie dotyczące wykładni Traktatów lub ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE.
Jak już wyżej wspomniano, z pytaniem może wystąpić każdy sąd krajowy. Nie ma zatem znaczenia, czy jest to sąd administracyjny, sąd powszechny czy też Trybunał Konstytucyjny. Na czas rozwiązania spornych kwestii przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej postępowanie przed sądem państwa członkowskiego zostaje zawieszone. TSUE, po rozpoznaniu sprawy, wydaje natomiast orzeczenie prejudycjalne. Wskazuje w nim wykładnię przepisu prawa wspólnotowego. Sąd krajowy jest z kolei związany orzeczeniem Trybunału. W praktyce oznacza to zatem, że sąd obowiązany jest kierować się wskazówkami dotyczącymi interpretacji przepisu wskazanymi przez TSUE.
Źródło:
