COVID-19: ponowne ograniczenie działalności sądów?

Z uwagi na trwającą obecnie trzecią falę epidemii koronawirusa niektóre sądy zdecydowały się na wprowadzenie pewnych ograniczeń i szczególnych zasad pracy. Co więcej, sądy te, kierując się najnowszymi obostrzeniami obowiązującymi do 9 kwietnia, odwołały posiedzenia jawne. Rozpatrywane są wyłącznie sprawy pilne. Czy czeka nas ponowne ograniczenie działalności wymiaru sprawiedliwości?

Sądy w czasie epidemii COVID-19 – brak komunikatu Ministerstwa Sprawiedliwości

Mimo że większość sądów nadal funkcjonuje w „normalnym” trybie, w wielu z nich trzecia fala koronawirusa stała się mocno odczuwalna. Konieczne było zatem wprowadzenie pewnych ograniczeń. Tymczasem Ministerstwo Sprawiedliwości nie wydało jak dotąd komunikatu, który stanowiłby o kolejnych przerwach w działalności wymiaru sprawiedliwości. Wynika z tego, że sądy funkcjonują, a ciągłość ich pracy jest zachowana. Nie zdarzyło się również tak, że któryś sąd wyłączono z orzekania. Resort potwierdza jednak, że występują przypadki, gdzie praca jest utrudniona, ponieważ pracownicy przebywają na kwarantannie bądź zwolnieniu lekarskim, ale sytuacja jest dynamiczna i zmienia się z tygodnia na tydzień. Mimo utrudnień prezesi i dyrektorzy sądów zapewniają ciągłość funkcjonowania sądu.

Sądy w czasie epidemii COVID-19 – apel związkowców o ochronę pracowników wymiaru sprawiedliwości

Tymczasem Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury zaapelowała do premiera o rekomendowanie ministrowi sprawiedliwości podjęcia pilnych działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników sądów.

Ochrona ta miałaby polegać w szczególności na: 

• odwołaniu terminów rozpraw i posiedzeń jawnych wyznaczonych do dnia 9 kwietnia (z wyłączeniem katalogu spraw pilnych), 
• procedowaniu w sprawach możliwych do rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym, 
• odwołaniu terminów badań z udziałem stron w Opiniodawczych Zespołach Sądowych Specjalistów, 
• czasowym zawieszeniu czynności wykonywanych przez kuratorów zawodowych w terenie oraz ograniczeniu bezpośrednich kontaktów z podopiecznymi do niezbędnych czynności,
• czasowym zawieszeniu działalności ośrodków kuratorskich,
• wyłączeniu bezpośredniej obsługi interesantów przez pracowników: Biura Obsługi Interesanta, Biura Podawczego, Czytelni akt, Punktów Obsługi KRK, kas, Biura Obsługi Ksiąg Wieczystych oraz KRS*.

Przypomnieć należy, że zgodnie z poprzednią zmianą rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (z 19 marca 2021 r.) – od 22 marca do 9 kwietnia osoby, kierownicy, dyrektorzy generalni urzędów administracji publicznej lub kierujący jednostką organizacyjną mają polecać pracownikom wykonywanie pracy zdalnej. Wyjątkiem są właśnie jednostki organizacyjne sądów i prokuratury. 

Przeczytaj również: Podczas epidemii prawo jednak działa wstecz?

Kroki podejmowane przez sądy

Sądy borykają się obecnie z trudną sytuacją. Wielokrotnie zdarza się bowiem, że z powodu koronawirusa część sędziów i pracowników sądu trafia na kwarantannę. Tak było np. w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu. Wówczas też Prezes zwrócił się do przewodniczących składów sędziowskich o ocenę, czy prowadzone przez nich rozprawy mogą powodować zagrożenie epidemiczne. Jeśli przewodniczący składu stwierdzi, że rozprawa może powodować takie zagrożenie, będzie uprawniony do jej odwołania. Chodzi o sprawy zaplanowane w terminie od 29 marca do 9 kwietnia, a więc w czasie obowiązywania najnowszych obostrzeń.

Podobne zarządzenia wydano w sądach rejonowych we Wrocławiu. Część sądów poszła jednak o krok dalej i odwołała wszystkie rozprawy i posiedzenia jawne. Odbywać mają się wyłącznie sprawy pilne, rozprawy w trybie zdalnym, ogłaszane mają być wyroki. Ponadto niektóre sądy zdecydowały się wprowadzić całkowity zakaz przebywania w sądzie osób trzecich. Z Biurem Obsługi Interesantów można się natomiast kontaktować wyłącznie telefonicznie lub drogą elektroniczną. Przed budynkami sądów umieszczane są także skrzynki podawcze. 

Póki co sytuacja w sądach jest na bieżąco monitorowana. Jak na razie, poza nielicznymi wyjątkami, zdaniem ministerstwa, nie wystąpiły duże utrudnienia w pracy jednostek. W dalszym ciągu rekomenduje się jednak przeprowadzanie rozpraw zdalnie. 

* pełna treść apelu dostępna tutaj