Niestawienie się do wejścia na pokład a odpowiedzialność przewoźnika lotniczego

Dla odpowiedzialności przewoźnika z tytułu naruszenia przepisów Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 powód niestawienia się pasażera do wejścia na pokład jest nieistotny. Żaden z przepisów tego rozporządzenia nie przewiduje bowiem powstania jakiegokolwiek prawa pasażera w sytuacji, gdy nie dotarł on do wejścia na pokład. Powyższe nie zmienia faktu, iż przewoźnik lotniczy, ewentualnie osoby lub podmioty trzecie, ponoszą odpowiedzialność względem pasażera za powstałą szkodę na zasadach ogólnych, według przepisów prawa cywilnego.

Przedmiotem skargi w rozpoznawanej sprawie jest decyzja Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Stwierdził on brak naruszenia przez przewoźnika przepisów rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. Przepisy te ustanawiają wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.

Co istotne, w rozpatrywanej sprawie nie kwestionowano, iż skarżący nie odbyli podróży wskazanym lotem. Nie było również kwestionowane to, że nie stawili się oni w miejscu przyjmowania pasażerów na pokład samolotu w wyznaczonym przez przewoźnika czasie. Niestawienie się w wyznaczonym czasie w miejscu przyjmowania pasażerów na pokład samolotu skarżący argumentowali awarią taśmy transportu bagaży. Uniemożliwiło to skarżącym odprawienie części bagaży.

Stanowisko SA

Jak zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a ww. rozporządzenia, rozporządzenie to ma zastosowanie do pasażerów, którzy posiadają potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz, z wyjątkiem przypadku odwołania, o którym mowa w art. 5, stawią się na odprawę pasażerów zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio na piśmie (w tym poprzez środki elektroniczne) przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biura podróży.

Odmowa przyjęcia na pokład, w rozumieniu przepisów tego rozporządzenia, oznacza odmowę przewozu pasażerów danym lotem. Pomimo że stawili się oni do wejścia na pokład zgodnie z warunkami ustanowionymi w art. 3 ust. 2. Chyba że odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona. Takim uzasadnieniem mogą być w szczególności przyczyny związane ze zdrowiem oraz wymogami bezpieczeństwa. W grę wchodzą również niewłaściwe dokumenty podróżne (wyrok z dnia 23 października 2012 r., o sygn. akt I OSK 1183/11).

Transport lotniczy – czynności kontrolne

Charakter transportu lotniczego wymaga od pasażerów wpierw przejścia odprawy biletowo-bagażowej (check-in). W tym czasie między innymi nadawany jest bagaż pasażerów. Następnie należy przejść kontrolę bezpieczeństwa, by znaleźć się w strefie zastrzeżonej dla pasażerów. Później, przy wydzielonym stanowisku (gate), trzeba poddać się kolejnym czynnościom kontrolnym, które stanowią wymóg przed wejściem na pokład samolotu (boarding).

Biorąc pod uwagę powyższe, do wejścia na pokład samolotu (boarding) mogą przejść jedynie określone osoby. Są to osoby, które uprzednio skutecznie przeszły wszystkie czynności kontrolne. Czynności te mają  postać odprawy biletowo-bagażowej oraz kontroli bezpieczeństwa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, iż dla zakwalifikowania danego stanu faktycznego jako odmowy wpuszczenia na pokład samolotu, w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 261/2004, należy ustalić, iż dany pasażer posiadał potwierdzoną rezerwację na dany lot. Musiał on również stawić się do odprawy na dany lot w wyznaczonym czasie. Po przejściu powyższej odprawy miał obowiązek stawić się do wejścia na pokład samolotu.

To nie przewoźnik zawinił

W niniejszej sprawie skarżący pasażerowie nie stawili się do wejścia na pokład samolotu z przyczyn niezawinionych przez przewoźnika. Wobec tego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, że dla odpowiedzialności przewoźnika z tytułu naruszenia przepisów rozporządzenia powód niestawienia się pasażera do wejścia na pokład jest nieistotny. Żaden z przepisów rozporządzenia nie uzależnia bowiem powstania jakiegokolwiek prawa pasażera w sytuacji, gdy nie dotarł on do wejścia na pokład. Stawienie się przez pasażerów do odprawy bagażowej nie jest równoznaczne ze stawieniem się pasażerów w punkcie wpuszczania na pokład samolotu.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 listopada 2017 r., VII SA/Wa 14/17.