Ulga prorodzinna a dziecko przebywające w areszcie

Z najnowszej interpretacji podatkowej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wynika, że fakt umieszczenia dziecka w areszcie śledczym powoduje utratę prawa do zastosowania ulgi prorodzinnej. Odliczenie jest natomiast możliwe dopiero od następnego miesiąca po opuszczeniu aresztu.

Ulga prorodzinna

Ulgę prorodzinną określa się również ulgą na dziecko. Jest to najczęściej występujące odliczenie podatkowe w rozliczeniu PIT. W zeznaniu podatkowym za rok 2020 możliwe jest nie tylko odliczenie tej ulgi od podatku. Istnieje bowiem także możliwość zwrotu niewykorzystanej ulgi. Będzie tak, jeśli zbyt niskie zarobki nie pozwoliły podatnikowi na skorzystanie z ulgi. Zeszłoroczne zasady korzystania z ulgi prorodzinnej nie uległy w tym roku żadnym zmianom i wciąż pozostają aktualne. Poniżej w prosty sposób przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące ulgi na dziecko w 2021 roku. 

Z ulgi prorodzinnej za 2020 rok skorzystają:

• rodzice, którzy sprawują władzę rodzicielską (tylko jeśli dziecko z nimi zamieszkuje),
• rodziny zastępcze, jeśli dziecko przebywa w takiej rodzinie,
• rodzice, którzy posiadają:
  • małoletnie dzieci,
  • dzieci otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (bez względu na ich wiek) lub
  • dzieci do ukończenia 25. roku życia, które uczą się lub studiują –  jeżeli w poprzednim roku nie uzyskały dochodów wyższych niż 3.089 zł (do dochodów tych nie wlicza się renty).

Z odliczenia nie mogą natomiast korzystać rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej.

Przeczytaj także: Utrata ulgi podatkowej na dzieci

Artykuł 27f ust. 2c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm., dalej również jako „ustawa o PIT”) reguluje, za jaki okres ulga nie może być odliczona w zeznaniu rocznym.

Wobec tego ulga prorodzinna nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

• na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
• wstąpiło w związek małżeński.

Utrata prawa do ulgi prorodzinnej – stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 20 stycznia 2021 r. wydał interpretację indywidualną dotyczącą podatku PIT w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej (0112-KDIL2-1.4011.910.2020.2.DJ). Do organu wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Interpretacja została wydana jako odpowiedź na pytanie wnioskodawczyni. Pytanie dotyczyło tego, czy ulga prorodzinna przysługuje za czas, w którym dziecko przebywało decyzją sądu w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, a wcześniej w areszcie śledczym.

Wnioskodawczyni była zdania, że powinna móc skorzystać z ulgi. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyraził jednak inną opinię. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest bowiem nieprawidłowe. Wskazać należy ogólną zasadę wynikającą z art. 27f ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Zgodnie z tym artykułem podatnikom, jeżeli sprawują opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Jednocześnie w myśl wyżej cytowanego art. 27f ust. 2c ustawy o PIT odliczenie z tytułu ulgi nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko na podstawie orzeczenia sądu umieszczono w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

MOW jako placówka zapewniająca całodobową opiekę i utrzymanie

W myśl definicji określonej w art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 111 z późn. zm.) instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie jest dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkoła wojskowa lub inna szkoła, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie. Natomiast jeśli instytucja nakłada obowiązek ponoszenia w części lub w całości kosztów utrzymania, wówczas nie jest dla osoby w niej przebywającej instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie w myśl definicji zawartej w art. 3 pkt 7 ww. ustawy.

Młodzieżowy ośrodek wychowawczy nie jest placówką całodobową, zapewniającą całodobową opiekę i utrzymanie. Wnioskodawczyni ponosiła bowiem koszty dowozu i odwozu do MOW, opłatę za wyżywienie (śniadanie, obiad, kolacja), opłaty za leki. Kupowała także artykuły szkolne, rzeczy dla dziecka, doładowanie do telefonu. Ponadto wysyłała kieszonkowe na bieżące wydatki dziecka w MOW – między innymi na środki czystości i słodycze. Tym samym – zdaniem wnioskodawczyni – ulga prorodzinna przysługuje jej za cały okres przebywania dziecka w MOW. Ponosiła bowiem koszty związane z utrzymaniem dziecka w placówce, która nie zapewnia całodobowego utrzymania, a w którym to przebywało dziecko.

Utrata prawa do ulgi prorodzinnej – areszt śledczy uniemożliwia skorzystanie z ulgi

Tymczasem wobec faktu, że małoletni umieszczony był także w międzyczasie w areszcie śledczym, a wnioskodawczyni nie ponosiła kosztów utrzymania dziecka w czasie jego pobytu w areszcie, stwierdzić należy, że areszt śledczy jest instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie. Ulga prorodzinna za okres pobytu w tej instytucji wnioskodawczyni zatem nie przysługuje. Jednocześnie, jak wcześniej wskazano, zgodnie z art. 27f ust. 2c ustawy o PIT, odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej nie przysługuje podatnikowi, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Przepisy art. 27f ustawy o PIT nie normują wprost „odwrotnej” sytuacji, jaką jest opuszczenie aresztu śledczego przez dziecko. Jednak w tym przypadku należy a contrario uznać, że odliczenie przysługuje (o ile spełnione są pozostałe warunki). Przysługuje ono począwszy od następnego miesiąca po miesiącu, w którym nastąpiło opuszczenie aresztu śledczego przez dziecko. W świetle zacytowanych wyżej przepisów na tle opisanego stanu faktycznego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że w związku z umieszczeniem małoletniego dziecka w areszcie śledczym, będącym instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie, ulga prorodzinna wnioskodawczyni przysługuje, poczynając od miesiąca następującego po miesiącu (a nie od dnia w tym miesiącu), w którym dziecko opuściło areszt śledczy.