Dlaczego w Polsce mamy zakaz reklamy napojów alkoholowych i zakaz promocji alkoholu? Czym jest zakaz reklamy alkoholu? Dlaczego reklama alkoholu, mimo zakazu, jest obecna w naszym życiu? Czy reklama alkoholu w internecie jest zgodna z prawem? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej!
Na tym polega problem z piciem. Gdy wydarzy się coś złego, pijesz, żeby zapomnieć. Kiedy zdarzy się coś dobrego, pijesz, żeby to uczcić. A jeśli nie wydarzy się nic szczególnego, pijesz po to, żeby coś się działo.
Charles Bukowski – Kobiety
Państwo zdaje sobie z tego sprawę, dlatego stara się informować swoich obywateli o szkodliwości tej procentowej używki. Napoje alkoholowe spożywane w nadmiarze niosą negatywne konsekwencje nie tylko dla samych zainteresowanych, lecz także dla osób w ich najbliższym otoczeniu. Leczenie alkoholizmu wiąże się też z bardzo wysokimi kosztami społecznymi, a to również nie leży w interesie Rzeczpospolitej. Naturalnym więc wydaje się fakt, że władza dąży do ograniczenia stosowania używek, chociażby poprzez stosowanie zakazów i obostrzeń reklamowych. Co na to przedsiębiorcy? Znajdują "kruczki" prawne!
Na samym początku warto wyjaśnić sobie jedno. W niniejszym tekście nie chodzi o reklamę alkoholu, a o instytucję znaną jako reklama napojów alkoholowych. Sam alkohol może znajdować się chociażby w płynach do spryskiwaczy, medykamentach, kosmetykach i różnego rodzaju czekoladkach. Ustawodawcy chodzi jednak o konkretne rodzaje napojów zawierających alkohol (np. piwo, wódka, wino, itp.). Tak więc na wstępie warto zapoznać się z pojęciem art. 2¹ ust. 1 pkt. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Zgodnie z jego treścią reklama napojów alkoholowych to publiczne rozpowszechnianie:
nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych.
Ważne! Za reklamę nie uważa się informacji używanych do celów handlowych pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, obrotem hurtowym i handlem napojami alkoholowymi
Przeczytaj również:
Czym się różni koncesja na alkohol od zezwolenia?
By w pełni zrozumieć przekaz niesiony przez niniejszy artykuł, warto również zapoznać się z pojęciem promocji alkoholowej. Zgodnie z powyższym artykułem jest to publiczna degustacja napojów alkoholowych, rozdawanie rekwizytów związanych z napojami alkoholowymi, organizowanie premiowanej sprzedaży napojów alkoholowych, a także inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych.
Wiemy już, że zakaz reklamy alkoholu to tak naprawdę zakaz reklamy napojów alkoholowych. Jak więc ustawodawca rozumie pojęcie napoju alkoholowego? Zgodnie z art. 46 ustawy o wychowaniu w trzeźwości jest to produkt przeznaczony do spożycia, który zawiera w sobie alkohol etylowy pochodzenia rolniczego, przekraczający 0,5 % objętościowych alkoholu.
Zgodnie z art. 13¹ ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości na terenie Rzeczpospolitej Polskiej obowiązuje zakaz reklamy i zakaz promocji napojów alkoholowych. Jedynym wyjątkiem jest piwo. Ten produkt może być reklamowany, jednakże pod kilkoma bardzo surowymi warunkami. Przede wszystkim reklama nie może w żaden sposób być kierowana do małoletnich, nie może też ich przedstawiać. Ponadto nie łączy alkoholu:
Ciekawostka! Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, mimo iż wyłącza piwo spod całkowitego zakazu, nie zawiera jego definicji. Tę znajdziemy jednak w ustawie o podatku akcyzowym.
art. 94 – ustawa o podatku akcyzowym
Czym są jednak tajemnicze liczby CN 2203 00 i CN 2206 00? Są to pozycje zawarte w załączniku do Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 2658/87 i określają piwo otrzymywane ze słodu oraz pozostałe napoje fermentowane (np. cydr i miód pitny), mieszanki napojów fermentowanych i mieszanki napojów fermentowanych i bezalkoholowych.
Przeczytaj również:
Podatek akcyzowy od alkoholu w Unii Europejskiej
W Polsce istnieje zarówno zakaz reklamy, jak i zakaz promocji napojów alkoholowych. Są jednak miejsca, w których przedsiębiorcy bardzo chętnie umieszczają swoje banery i tworzą klipy zachęcające do delektowania się trunkami.
Zgodnie z art. 13¹ pkt. 2 reklama napojów alkoholowych, jak również ich promocja, nie może być prowadzona:
Ważne! Każdy ze wspomnianych zakazów dotyczy reklamy i promocji o charakterze bezpośrednim. Warto jednak pamiętać, że zakazem zostały objęte również tzw. reklamy pośrednie. Dotyczą one produktów, usług i podmiotów związanych z napojami alkoholowymi.
Artykuł nr 13¹ pkt 3 zabrania promować i reklamować produktów i usług, których nazwa i znak towarowy, czy nawet kształt graficzny i opakowanie, wykorzystuje podobieństwo do napoju alkoholowego, producenta lub dystrybutora. Sam zakaz reklamy pośredniej pojawił się później niż zakaz reklamy bezpośredniej. Ta instytucja powstała z potrzeby reakcji na kreatywne reklamy przedsiębiorców, którzy skutecznie omijali niekorzystne dla nich przepisy prawa.
Zobacz:
Przykładem mogą być reklamy Wódki Bols jako... łódki Bols (zbliżenie fonetyczne, które miało ułatwić skojarzenie) i Wódki Soplica przedstawianej jako Wypoczynkowa Turystyka Konna Soplica (WTK Soplica, fon. WU-TE-KA).
Ważne! Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że parasole, podkładki, nalewaki i kufle z logiem piwa są reklamą. W związku z czym używanie ich w miejscu publicznym stanowi reklamę i promocję. Podmioty, które świadczą usługę będącą reklamą lub promocją związaną z napojami alkoholowymi, mają obowiązek uiścić opłatę w wysokości 10% podstawy opodatkowania VAT wynikającej z tej usługi.
Zobacz:
Wyrok NSA
W celu zakwalifikowania działań jako reklamy i promocji napojów alkoholowych musi wystąpić ich publiczne dokonanie. Znaczy to tyle, że przykładowa reklama ma możliwość trafienia do nieograniczonej liczby osób. Takimi miejscami są z pewnością telewizja, radio, prasa i... internet.
Przeczytaj również:
Internet jako miejsce publiczne - jest wyrok sądu
Należy również pamiętać, że nie można rozpowszechniać wizerunków napojów alkoholowych lub symboli graficznych i nazw z nimi związanych. Zakaz ten ma zapobiegać chociażby takim reklamom jak te opisane powyżej (np. Łódka Bols).
Reklama napojów alkoholowych w internecie jest zabroniona, a jednak... można się tam reklamować. Jak to możliwe? Reklama alkoholu jest dozwolona, w przypadku gdy kieruje się ją do ograniczonej liczby osób. Innymi słowy, niepubliczna reklama napojów alkoholowych w internecie jest całkowicie legalna. Przedsiębiorcy mogą więc bez przeszkód prowadzić prywatne strony internetowe lub też na takich promować swoje produkty. To samo można robić na blogach i portalach społecznościowych, takich jak Facebook.
Ważne! Należy pamiętać, że dostęp do wspomnianych stron internetowych, blogów i portali społecznościowych musi wymagać obowiązkowej rejestracji i zaakceptowania regulaminu. W innym wypadku dane miejsce w internecie stanowi miejsce publiczne.
Wspomniane prywatne części internetu powinny także zawierać informację o tym, jakiego rodzaju treści się w nich zawierają. Wymagane jest także umieszczenie na takich stronach klauzuli pełnoletności, o czym warto wspomnieć też w regulaminie.
Ustawodawca zdecydował się uczynić wyłom w szczelnym murze zakazów. Postanowił bowiem umieścić w ustawie art. 13¹ ust. 9, który uchyla zakaz reklamy i promocji prowadzonej:
Zgodnie z art. 13¹ ust. 10 wszystkie wskazane powyżej zakazy dotyczą osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które są uczestnikami prowadzonej reklamy. W tym obiegu nie ma znaczenia, czy dany podmiot jest zleceniodawcą, czy też zleceniobiorcą, jak również nie ma znaczenia sposób i forma prezentacji reklamy. Kara grzywny – wskazana w art. 45 ² – za złamanie powyższych ograniczeń i zakazów może oscylować w granicach od 10 tys. zł do nawet 500 tys. zł.