Peek & Cloppenburg – unieważnienia lub wygaśnięcia praw do znaku towarowego
W przedmiotowej sprawie Europejski Trybunał Sprawiedliwości wziął pod rozwagę zagadnienia dotyczące: Prawa znaków towarowych – Dyrektywa 2008/95/WE – Artykuł 14; Ustalenie a posteriori unieważnienia lub wygaśnięcia praw do znaku towarowego; Data, w której przesłanki unieważnienia lub wygaśnięcia powinny zostać spełnione; Rozporządzenie (WE) nr 207/2009; Znak towarowy Unii Europejskiej – Artykuł 34 ust. 2; Zastrzeżenie starszeństwa wcześniejszego krajowego znaku towarowego; Skutki tego zastrzeżenia dla wcześniejszego krajowego znaku towarowego.
Poprzez swoje dwa pytania, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 14 dyrektywy 2008/95 w związku z art. 34 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą unieważnienie wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub wygaśnięcie praw właściciela tego znaku towarowego, którego starszeństwo zastrzeżono dla unijnego znaku towarowego, można ustalić a posteriori, jedynie jeśli przesłanki tego unieważnienia lub tego wygaśnięcia były spełnione nie tylko w chwili, w której zrzeczono się tego wcześniejszego krajowego znaku towarowego, lub w chwili, w której nastąpiło wygaśnięcie, ale również w chwili wydania orzeczenia sądowego dokonującego tego ustalenia.
Możliwość zastrzeżenia starszeństwa
W tym względzie należy przypomnieć, że art. 34 rozporządzenia nr 207/2009 przewiduje możliwość, aby właściciel wcześniejszego krajowego znaku towarowego zgłaszający identyczny znak towarowy do rejestracji jako unijny znak towarowy dla towarów lub usług identycznych z tymi, dla których został zarejestrowany wcześniejszy krajowy znak towarowy, zastrzegł w swoim wniosku o rejestrację unijnego znaku towarowego starszeństwo wcześniejszego krajowego znaku towarowego w odniesieniu do państwa członkowskiego, w którym lub dla którego znak ten został zarejestrowany. Artykuł 35 tego rozporządzenia przewiduje podobną możliwość zastrzeżenia starszeństwa po rejestracji znaku towarowego jako unijnego znaku towarowego.
Jedynym skutkiem zastrzeżenia starszeństwa wcześniejszego krajowego znaku towarowego jest zgodnie z art. 34 ust. 2 tego rozporządzenia uznanie, w przypadku gdy właściciel tego ostatniego znaku zrzeka się go lub zezwala na jego wygaśnięcie, że ma on nadal te same prawa, które miałby, gdyby wcześniejszy znak towarowy nadal był zarejestrowany.
Dla celów sprzeciwienia się takiemu zastrzeżeniu art. 14 dyrektywy 2008/95 przewiduje możliwość ustalenia a posteriori unieważnienia wcześniejszego krajowego znaku towarowego, którego uprawniony się zrzekł lub na którego wygaśnięcie pozwolił, lub wygaśnięcia praw właściciela tego znaku towarowego.
Spełnienie przesłanek unieważnienia lub uchylenia
O ile art. 14 dyrektywy 2008/95 nie uściśla, do jakiej chwili należy się odnieść w celu zbadania, czy przesłanki unieważnienia lub uchylenia są spełnione, o tyle jednak z brzmienia i przedmiotu tego przepisu wynika, że rozpatrywane badanie ma na celu retrospektywne określenie, czy przesłanki te były spełnione w chwili zrzeczenia się wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub w chwili jego wygaśnięcia. Z powyższego wynika, że wymóg, zgodnie z którym przesłanki unieważnienia wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub wygaśnięcia praw właściciela tego znaku towarowego muszą być także spełnione w chwili orzekania o żądaniu mającym na celu ustalenie a posteriori tego unieważnienia lub tego wygaśnięcia, nie jest zgodny ze wspomnianym przepisem.
Co więcej, wymóg taki opiera się – jak wynika z postanowienia odsyłającego i z uwag stron w postępowaniu głównym – na tezie, zgodnie z którą czynności stanowiące używanie krajowego znaku towarowego, po zrzeczeniu się tego znaku, mogą mieć skutek konwalidujący pozwalający na utrzymanie praw z nim związanych. Taka zaś teza nie znajduje oparcia ani w dyrektywie 2008/95, ani w rozporządzeniu nr 207/2009.
Należy bowiem przede wszystkim zauważyć, że dyrektywa 2008/95 zupełnie nie przewiduje możliwości korzystania z krajowego znaku towarowego, którego się zrzeczono. Ponadto z motywu 5 i art. 1 tej dyrektywy wynika, że ma ona zastosowanie tylko do znaków towarowych zarejestrowanych lub zgłoszonych do rejestracji, tak że wykreślony znak towarowy w świetle wspomnianej dyrektywy już nie istnieje.
Używanie znaku towarowego
Następnie z art. 12 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2008/95 wynika, że używanie znaku towarowego jest brane pod uwagę jedynie do daty złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa do znaku, przy czym upływ tego okresu może ewentualnie nastąpić o trzy miesiące wcześniej w przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 akapit trzeci tej dyrektywy. Nie byłoby zatem spójne z tym przepisem branie pod uwagę – w ramach postępowania mającego na celu ustalenie a posteriori wygaśnięcia praw właściciela znaku towarowego – używania mającego miejsce po dniu, w którym ten właściciel sam oświadczył, że zrzeka się tego znaku, lub pozwolił na jego wygaśnięcie.
Wreszcie, z art. 34 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 wynika, że jedynym skutkiem zastrzeżonego dla unijnego znaku towarowego starszeństwa wcześniejszego krajowego znaku towarowego jest uznanie, że właściciel wcześniejszego znaku towarowego, który zrzekł się tego znaku lub zezwolił na jego wygaśnięcie, ma nadal w państwie członkowskim, w którym lub dla którego znak ten był zarejestrowany, te same prawa, które miałby, gdyby wcześniejszy znak towarowy nadal był tam zarejestrowany.
Przepis tworzy fikcję
Przepis ten tworzy zatem fikcję mającą na celu umożliwienie właścicielowi unijnego znaku towarowego dalsze korzystanie w tym państwie członkowskim z ochrony przysługującej wcześniejszemu krajowemu znakowi towarowemu, który został wykreślony, a nie umożliwienie temu znakowi dalszego istnienia jako takiemu. Wynika z tego w szczególności, że ewentualne używanie danego oznaczenia po tym wykreśleniu należy uważać w takim przypadku za używanie unijnego znaku towarowego, a nie wykreślonego wcześniejszego krajowego znaku towarowego.
Co więcej, wykładnia art. 14 dyrektywy 2008/95 dokonana w pkt 26 niniejszego wyroku znajduje potwierdzenie w art. 6 dyrektywy 2015/2436, która weszła w życie po zaistnieniu okoliczności faktycznych sporu w postępowaniu głównym, przewidującym jako jedyny warunek ustalenia a posteriori unieważnienia wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub wygaśnięcia praw do znaku towarowego to, że unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia można było również dokonać w momencie, gdy uprawniony zrzekł się tego znaku lub pozwolił na jego wygaśnięcie.
Jak interpretować art. 14 dyrektywy 2008/95 w zw. z art. 34 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009?
Przy uwzględnieniu powyższych rozważań na zadane pytania należy odpowiedzieć, iż art. 14 dyrektywy 2008/95 w związku z art. 34 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą unieważnienie wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub wygaśnięcie praw właściciela tego znaku towarowego, którego starszeństwo zastrzeżono dla unijnego znaku towarowego, można ustalić a posteriori, jedynie jeśli przesłanki tego unieważnienia lub tego wygaśnięcia były spełnione nie tylko w chwili, w której zrzeczono się tego wcześniejszego krajowego znaku towarowego, lub w chwili, w której nastąpiło wygaśnięcie, ale również w chwili wydania orzeczenia sądowego dokonującego tego ustalenia.
Reasumując, artykuł 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z dnia 22 października 2008 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych w związku z art. 34 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie [znaku towarowego Unii Europejskiej] należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą unieważnienie wcześniejszego krajowego znaku towarowego lub wygaśnięcie praw właściciela tego znaku towarowego, którego starszeństwo zastrzeżono dla unijnego znaku towarowego, można ustalić a posteriori, jedynie jeśli przesłanki tego unieważnienia lub tego wygaśnięcia były spełnione nie tylko w chwili, w której zrzeczono się tego wcześniejszego krajowego znaku towarowego, lub w chwili, w której nastąpiło wygaśnięcie, ale również w chwili wydania orzeczenia sądowego dokonującego tego ustalenia.
