Czym jest Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska?

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska to instytucja odpowiadająca m.in. za prowadzenie polityki ochrony środowiska w zakresie zarządzania ochroną przyrody. Do tego zakresu zalicza się chociażby obszary Natura 2000. Do jej zadań należy także kontrola procesu inwestycyjnego oraz zapobieganie i naprawa szkód w środowisku. Pracą Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska kieruje Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOŚ).

Zgodnie z ust. 1 wspomnianego wyżej przepisu Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska posiada status państwowej jednostki budżetowej, która – zgodnie z postanowieniami obowiązującej do końca 2016 r. ustawy o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa – miała za zadanie gospodarować przydzielonym jej mieniem Skarbu Państwa. Robiła to na zasadach racjonalnej i oszczędnej gospodarki, zapewniając ochronę tego mienia. Sposób i tryb gospodarowania tymi składnikami majątkowymi określono w ustawie o finansach publicznych. Teraz zgodnie z art. 122 Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wykorzystuje Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w celu realizacji własnych zadań.

Zadania Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

Urząd powstał na mocy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska jest instytucją odpowiadającą za takie zadania jak:

• prowadzenie polityki ochrony środowiska w zakresie zarządzania ochroną przyrody (np. obszar Natura 2000),
• kontrola procesu inwestycyjnego;
• realizacja zadań dotyczących zapobiegania i naprawy szkód w środowisku;
• zarządzanie informacją o środowisku przyrodniczym;
• rejestracja organizacji w krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS);
• tworzenie i koordynacja krajowej sieci "Partnerstwo: Środowisko dla rozwoju" w Polsce.

"Partnerstwo: Środowisko dla rozwoju" – sieć odpowiedzialna za wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy krajami UE oraz instytucjami wdrażającymi fundusze europejskie.

Jak to wygląda w praktyce?

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska bierze udział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu inwestycyjnego, w tym także w programie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko.

Dyrekcja wykonuje również zadania związane z siecią Natura 2000, czyli:

• opracowywanie projektu listy obszarów,
• nadzorowanie funkcjonowania tych obszarów i prowadzenie ewidencji,
• składanie raportów i notyfikacji do Komisji Europejskiej,
• prowadzenie rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie ekozarządzania i audytu EMAS
• tworzenie i koordynacja funkcjonowania krajowej sieci "Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju" w Polsce.

Ponadto sporządza projekty krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz programu działań. Opracowuje także programy ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Generalna Dyrekcja prowadzi także Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody.

Jakie zezwolenia może wydać Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska?

Do zadań tej instytucji należy także wydawanie stosownych zezwoleń (np. zezwolenie o odstępstwie od zakazów na terenie rezerwatów przyrody). Inne zezwolenia dotyczą hodowli i rozmnażania zwierząt oraz roślin. Są to również zezwolenia na wywóz za granicę meteorytów i kopalnych szczątków roślin i zwierząt, czy też na pozyskiwanie gatunków objętych ochroną gatunkową. Do kolejnej grupy należy zaliczyć zezwolenia na utworzenie i prowadzenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego, a także ośrodka rehabilitacji zwierząt.

Statut Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

Organizację instytucji określa statut, nadany w drodze rozporządzenia. Rozporządzenie to wydaje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska, czyli obecnie Ministra Środowiska. Premier, wykonując tę delegację, wydał rozporządzenie z 12.11.2008 r. w sprawie nadania statutu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Ten dokument już trzykrotnie ulegał nowelizacji. Zgodnie z ust 3, przy nadawaniu statutu uwzględnia się zakres działalności Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Artykuł opracowany na podstawie – Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz red. dr Tomasz Filipowicz, Alicja Plucińska-Filipowicz, prof. dr hab. Marek Wierzbowski 2020