Kim jest płatnik?

Co do zasady zapłata podatku następuje przez dokonanie wpłaty określonej kwoty przez podatnika bezpośrednio na konto organu podatkowego. Można jednak ułatwić tym podmiotom spełnienie tego świadczenia w związku z zastosowaniem instytucji płatnika. Kim jest płatnik i jaka jest jego rola?

Rola i istota płatnika

Płatnik podatku jest podmiotem, który pełni rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem i organem podatkowym. Do jego zadań należy obliczenie i pobranie od podatnika podatku, a następnie przekazanie go (w określonym terminie) organowi podatkowemu. Oznacza to, że do jego obowiązku nie należy wyłącznie samo przekazanie należnego podatku organowi podatkowemu. Chodzi także o odciążenie podatnika od wypełnienia technicznych obowiązków związanych z zapłatą podatku (np. złożenie właściwych deklaracji podatkowych). Funkcja płatnika nie ogranicza się zatem do pośredniczenia pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym. To na płatniku spoczywa bowiem główny ciężar prawidłowej kwalifikacji wypłacanego świadczenia oraz do prawidłowego wykonania ewentualnych obowiązków związanych z odprowadzeniem podatku na rachunek właściwego organu podatkowego. 

Płatnik – definicja

Zgodnie z art. 8 Ordynacji podatkowej (dalej jako „op”) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Z płatnikiem mamy do czynienia jedynie w sytuacji, gdy osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest obowiązana do obliczenia i pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Oznacza to, że w przypadku, gdy osoby te nie są zobowiązane do obliczenia i pobrania podatku, nie są płatnikami w rozumieniu art. 8 op. W konsekwencji powoduje to fakt, że nie ma do nich zastosowania art. 30 op dotyczący odpowiedzialności płatników (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 lutego 2017 r., sygn. II FSK 4125/14).

Kto może być płatnikiem?

Płatnikiem mogą być zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym wskazane obowiązki płatnika zostaną powierzone przez ustawodawcę. Ustawa nie wskazuje tych podmiotów indywidualnie, tj. z nazwy czy imienia i nazwiska. Określa jedynie pewną kategorię cech lub kryterium, które podmioty te spełniają. Zwraca się przy tym uwagę, że funkcji płatnika nie można powierzyć w drodze umowy cywilnej, można tego dokonać jedynie w drodze ustawy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 16 kwietnia 2009 r., sygn. I SA/Gd 60/09).

Z płatnikiem mamy do czynienia w przypadku różnych podatków. Szczególną rolę odgrywa on jednak w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest nim bowiem np. pracodawca, który działa jako płatnik z tytułu wynagrodzeń wypłacanych pracownikom z uwagi na łączący te podmioty stosunek pracy. 

Podatnik jednocześnie płatnikiem?

Niekiedy te same podmioty mogą być podatnikami i jednocześnie pełnić funkcję płatnika. Taką sytuacją jest pracodawca prowadzący działalność gospodarczą. Podmiot ten może być jednocześnie m.in.:

• podatnikiem w podatku dochodowym (płaci podatek od własnego dochodu, który uzyskał w związku z aktywnością jego firmy);
• podatnikiem w podatku od towarów i usług (płaci podatek w związku ze sprzedażą towarów w ramach wykonywanej działalności gospodarczej);
• płatnikiem w podatku dochodowym (oblicza, pobiera i przekazuje podatek należny od dochodu uzyskiwanego przez zatrudnionych w jego przedsiębiorstwie pracowników)

Przeczytaj również:
Kim jest podatnik?