Rozdział 4 projektu ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (dalej jako projektowana ustawa/projekt ustawy) zawiera przepisy dotyczące pomocy na restrukturyzację. Zgodnie z art. 32 pomoc na restrukturyzację może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Pomoc ta ma na celu realizację planu restrukturyzacji. Ma również umożliwić przywrócenie przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
O pomoc na restrukturyzację mogą wystąpić zarówno ci przedsiębiorcy, wobec których prowadzone jest postępowanie restrukturyzacyjne wskazane w art. 2 ustawy Prawo restrukturyzacyjne (tzn. postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe lub postępowanie sanacyjne), jak i ci, wobec których takie postępowanie nie jest prowadzone.
Pomocy na restrukturyzację udziela się przedsiębiorcy, który bez tej pomocy musiałby zastosować opisany powyżej scenariusz alternatywny. Jego zastosowanie nie doprowadziłoby natomiast do zapobiegnięcia trudnościom społecznym lub nie prowadziłby do przezwyciężenia niedoskonałości rynku.
Pomoc na restrukturyzację ma mieć charakter jedynie pomocniczy. Powinno się ją ograniczyć do minimum niezbędnego do przywrócenia przedsiębiorcy stojącemu na skraju bankructwa długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Pomoc ma być jedynie uzupełnieniem wkładu własnego przedsiębiorcy.
Do wkładu własnego zalicza się środki:
Wkład własny przedsiębiorcy musi być realnie wniesiony, porównywalny z formą pomocy na restrukturyzację pod względem wpływu na wypłacalność lub poziom płynności oraz stanowić przynajmniej 50% udziału w kosztach restrukturyzacji.
Wyjątkiem od powyższej reguły są mikro, mali i średni przedsiębiorcy, dla których wystarczająca wysokość wkładu własnego wynosi 25% (mikro i mali) lub 40% (średni przedsiębiorcy). Ponadto może dojść do obniżenia wysokości wkładu własnego. Przedsiębiorca musi jednak wykazać wystąpienie wyjątkowych okoliczności lub szczególnych trudności. W takiej sytuacji wysokość wkładu własnego, zgodnie z projektem ustawy, musi być „znaczna”.
Przeczytaj również:
Na czym polega restrukturyzacja?
Art. 36 projektowanej ustawy zawiera wykaz form, w jakich można udzielić pomocy na restrukturyzację.
Zalicza się do nich:
W dwóch ostatnich przypadkach pomoc na restrukturyzację może być udzielona, jeśli akcjonariusze lub udziałowcy (inni niż Skarb Państwa) lub przedsiębiorcy należący do tej samej grupy kapitałowej co przedsiębiorca wnioskujący o pomoc zapewnią środki wystarczające na pokrycie straty rachunkowej przedsiębiorcy, w formie wsparcia kapitałowego. Jeśli środki te okażą się niewystarczające, do udzielenia tego rodzaju pomocy może dojść, jeśli wierzyciele nieposiadający wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską zapewnią środki w celu pokrycia pozostałej straty przedsiębiorcy poprzez:
Należy pamiętać o tym, że zastosowanie dwóch ostatnich rodzajów pomocy nie jest możliwe, jeżeli prowadziłoby to do nieproporcjonalnego obciążenia akcjonariuszy, udziałowców, przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej lub innych wierzycieli opisanych powyżej, a w szczególności, gdy:
Pomocy na restrukturyzację można udzielić również w formie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej poprzez:
Warunkiem udzielenia takiej ulgi jest przekazanie równowartości udzielonej w ten sposób pomocy w całości na realizację planu restrukturyzacji.
Ulgi administracyjnej udziela organ, który nałożył administracyjną karę pieniężną. Pomoc na restrukturyzację ma na celu odzyskanie płynności finansowej przedsiębiorcy. W związku z tym nie można jej wykorzystać do sfinansowania nowych inwestycji, chyba że inwestycja taka jest niezbędna do odzyskania przez przedsiębiorcę długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Warunkiem udzielenia pomocy na restrukturyzację jest wystąpienie z wnioskiem o jej przyznanie. Art. 38 projektowanej ustawy wskazuje, co taki wniosek powinien zawierać.
Zgodnie z tym przepisem we wniosku muszą znaleźć się:
◊ przedsiębiorca spełnia warunki określone w art. 141 ust. 2 ustawy Prawo restrukturyzacyjne – wskutek poniesionych strat utracił więcej niż połowę kapitału, w szczególności jeżeli suma zysku (strat) z lat ubiegłych, zysku (straty) netto w danym roku obrotowym, kapitału zapasowego, kapitału z aktualizacji wyceny i pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych jest ujemna i jej wartość bezwzględna jest większa niż 50% kapitału (funduszu) podstawowego; w przypadku przedsiębiorcy innego niż mały lub średni, gdy w ciągu dwóch ostatnich lat stosunek: długów do kapitału własnego był większy niż 7,5, a zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację do odsetek był niższy niż 1.
◊ przedsiębiorca jest niewypłacalny w rozumieniu art. 11 ustawy Prawo upadłościowe, tzn. utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (domniemywa się, że ma to miejsce, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące). Ponadto w przypadku dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, niewypłacalność ma miejsce również wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Załącznikiem do wniosku musi być plan restrukturyzacji oraz dokumentacja, o której mowa w art. 17 ust. 1 projektu ustawy, czyli:
◊5 lat w przypadku przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej prowadzących działalność w sektorze produkcji podstawowej produktów rolnych oznaczającej wytwarzanie płodów ziemi i produktów pochodzących z chowu zwierząt wymienionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, bez poddawania ich jakiemukolwiek dalszemu przetwarzaniu zmieniającemu właściwości tych produktów,
◊10 lat w przypadku pozostałych przedsiębiorców,
Wszystkie kopie dokumentów dołączanych do wniosku należy poświadczyć za zgodność z oryginałem. Jeśli wraz z wnioskiem o pomoc na restrukturyzację przedsiębiorca zamierza ubiegać się o ulgę w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej, do wniosku należy dołączyć również wniosek o udzielenie takiej ulgi.
Plan restrukturyzacji jest załącznikiem do wniosku o pomoc na restrukturyzację. Wdrożenie planu restrukturyzacji jest niezbędne do przyznania pomocy. Plan ten, poprzez wdrożenie środków restrukturyzacji majątkowej, finansowej, organizacyjnej, zatrudnienia lub mającej na celu modernizację lub racjonalizację produkcji (w tym zmianę profilu produkcyjnego), ma umożliwić odzyskanie długoterminowej zdolności do konkurowania na rynku.
Zmiana tego planu możliwa jest wyłącznie w czasie trwania restrukturyzacji. Ponadto zmiana planu musi prowadzić do osiągnięcia przez przedsiębiorcę zdolności do konkurowania na rynku, a ponadto:
Wniosek o pomoc na restrukturyzację można złożyć osobiście, za pośrednictwem poczty lub za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP. Wniosek należy złożyć w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw gospodarki lub w Agencji Rozwoju Przemysłu. Minister właściwy do spraw gospodarki lub Agencja Rozwoju Przemysłu rozpatruje wniosek w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jego złożenia. W szczególnie skomplikowanych sprawach termin ten może ulec wydłużeniu do 60 dni.
Jeśli wniosek zawiera braki formalne, organ wzywa do ich usunięcia w terminie 7 dni. W razie nieusunięcia braków organ wydaje postanowienie o odrzuceniu wniosku o pomoc. Na takie postanowienie, w terminie 7 dni, przysługuje:
Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy wnosi się bezpośrednio do ministra do spraw gospodarki. Natomiast zażalenie na postanowienie ARP – do ministra właściwego do spraw gospodarki za pośrednictwem ARP.
Nieuwzględnienie zażalenia lub wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy otwiera przedsiębiorcy drogę do wystąpienia ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Organ może uwzględnić wniosek o pomoc w całości lub w części, jeżeli uzasadnia to analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorcy, a wysokość wnioskowanej pomocy pozwala na osiągnięcie celu tej pomocy.
W przypadku wydania decyzji o nieuwzględnieniu wniosku o pomoc przedsiębiorcy przysługuje:
Termin na wniesienie powyższych środków odwoławczych wynosi 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
Przedsiębiorca chcący uzyskać pomoc na restrukturyzację musi wziąć pod uwagę pewien fakt. Pomoc ta nie zostanie bowiem udzielona, jeżeli środki restrukturyzacyjne określone w planie restrukturyzacji:
• ograniczają się wyłącznie do restrukturyzacji zobowiązań,
• przewidują nowe inwestycje, z wyjątkiem inwestycji niezbędnych do przywrócenia przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Ponadto, jeśli zostaną wyczerpane środki przeznaczone na udzielanie pomocy na restrukturyzację przed wszczęciem postępowania z wniosku przedsiębiorcy, minister właściwy do spraw gospodarki lub ARP wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie. Natomiast gdy wyczerpanie środków nastąpi po wszczęciu postępowania, minister lub ARP wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie.