Powtórka przed egzaminem – ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich
Egzamin na aplikację zbliża się wielkimi krokami, a ilość nauki się nie zmniejsza? Śledź nasze artykuły opisujące „małe” ustawy! Dziś – ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Rzecznikiem Praw Obywatelskich może zostać:
- obywatel polski,
- wyróżniający się wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym, a ponadto wysokim autorytetem ze względu na moralność i wrażliwość społeczną.
Kadencja RPO trwa 5 lat. Liczy się ją od dnia złożenia ślubowania. Ponadto ta sama osoba może wykonywać tę funkcję maksymalnie przez 2 kadencje. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy 35 posłów.
Sejm odwołuje Rzecznika, jeżeli:
- zrzekł się on wykonywania obowiązków,
- stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku sił,
- złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, co zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.
Co ważne, odwołanie Rzecznika następuje uchwałą podjętą większością 3/5 głosów w obecności 1/2 ustawowej liczby posłów.
Rzecznik nie może być – bez uprzedniej zgody Sejmu – pociągnięty do odpowiedzialności karnej, jak również pozbawiony wolności. Nie może być również zatrzymany lub aresztowany, za wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Jednakże o zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
Przeczytaj również:
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich – zadania Rzecznika
RPO może podjąć czynności na wniosek:
- obywateli lub ich organizacji,
- organów samorządów,
- Rzecznika Praw Dziecka,
- Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców,
- z własnej inicjatywy.
Podejmując sprawę, Rzecznik Praw Obywatelskich może:
- samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające,
- zwrócić się o zbadanie sprawy do właściwych organów, np. prokuratury,
- zwrócić się do Sejmu o zlecenie NIK przeprowadzenia kontroli.
Po zbadaniu sprawy Rzecznik Praw Obywatelskich może przede wszystkim:
- wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził żadnych naruszeń wolności i praw,
- skierować wystąpienie do organu, instytucji lub organizacji, w których działalności stwierdził naruszenia wolności i praw,
- żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu,
- żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwa ścigane z urzędu,
- zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a ponadto uczestniczyć w tych postępowaniach,
- wystąpić z wnioskiem o ukaranie, jak również o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
- wnieść kasację od prawomocnego orzeczenia,
- wystąpić do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela,
- zgłosić udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, jak również brać w nim udział,
- wystąpić z wnioskami do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.
Rzecznik wykonuje swoje obowiązki przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Jego zadania i organizację określa natomiast statut. Nadaje go Rzecznik Praw Obywatelskich w drodze zarządzenia.
Ponadto Rzecznik może powołać nie więcej niż 3 swoich zastępców, a za zgodą Sejmu może ustanowić swoich pełnomocników terenowych.
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich – egzamin z 2019 roku
Zgodnie z ustawą o Rzeczniku Praw Obywatelskich, kadencja Rzecznika Praw Obywatelskich trwa:
A. sześć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem,
B. pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Senatem,
C. pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.
Odpowiedź: C (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich)
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich – egzamin z 2018 roku
Zgodnie z ustawą o Rzeczniku Praw Obywatelskich, zastępców Rzecznika Praw Obywatelskich może powołać:
A. Rzecznik Praw Obywatelskich,
B. Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu,
C. Marszałek Sejmu na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich.
Odpowiedź: A (art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich)
Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich – egzamin z 2017 roku
Zgodnie z ustawą o Rzeczniku Praw Obywatelskich, wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie Rzecznika Praw Obywatelskich do odpowiedzialności karnej składa się:
A.Ministrowi Sprawiedliwości,
B.Prezesowi Trybunału Konstytucyjnego,
C.Marszałkowi Sejmu.
Odpowiedź: C (art. 7d ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich)