Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji

Spółka w organizacji jest kolejną fazą po spółce przedorganizacyjnej, tj. okresie, gdy dokonywane są czynności faktyczne, a niekiedy także prawne, związane z przygotowaniem zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka w organizacji powstaje z chwilą zawarcia umowy spółki (jednostronnego oświadczenia woli). Stosunek ten jest zawiązany bezpośrednio po dokonaniu stosownej czynności prawnej. 

Powstanie spółki z o.o. w organizacji

Zgodnie z art. 161 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526, dalej również jako „k.s.h”) z chwilą zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest równoznaczne z powstaniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, jako odrębnego od wspólników podmiotu prawa, któremu ustawa przyznaje zdolność prawną.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 14 listopada 2013 r. (sygn. II CSK 126/13), wraz z zawarciem umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstają dla wspólników zobowiązania do wniesienia wkładów na pokrycie obejmowanego przez nich kapitału zakładowego. Tworzy się zatem węzeł obligacyjny między spółką a wspólnikami. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji może więc domagać się od wspólników wniesienia między innymi praw własności rzeczy, zadeklarowanych jako wkłady niepieniężne. Spółka kapitałowa w organizacji została wyposażona w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową i procesową (art. 11 § 1 k.s.h.). 

Przeczytaj również: Obniżenie kapitału zakładowego w spółce z o.o.

Reprezentacja spółki z o.o. w organizacji 

Spółkę w organizacji reprezentuje zarząd albo pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników (art. 161 § 2 k.s.h.). Użycie w cytowanym przepisie spójnika „albo” oznacza, że nie jest możliwa reprezentacja spółki równolegle przez zarząd i pełnomocnika. Pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników może zatem reprezentować spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji jedynie do czasu powołania jej zarządu. Od tej zaś chwili pełnia kompetencji w zakresie reprezentacji spółki należy do zarządu. Do zarządu spółki w organizacji odpowiednie zastosowanie – w zakresie nieuregulowanym w sposób odrębny – znajdują przepisy dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po wpisie do rejestru (art. 11 § 2 k.s.h.).

Z tego względu, jak podkreślił też Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 24 maja 2004 r. (sygn. FSK 53/04), brak jest podstaw do uznania, że nie jest prawnie skuteczna uchwała zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ustanawiająca pełnomocników do czynności prawnych między spółką a członkami jej zarządu, w tym do zawarcia umów o pracę, podjęta w okresie pomiędzy zawiązaniem spółki a nabyciem przez nią osobowości prawnej na skutek wpisu do rejestru sądowego.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Za zobowiązania spółki w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu (art. 13 § 1 k.s.h.). Osoby działające w imieniu spółki w organizacji ponoszą więc osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki wobec wierzycieli. Dopóki zobowiązania te nie ulegną przedawnieniu, wierzyciele mogą zatem kierować wobec nich stosowne powództwa (nawet po wpisie spółki do rejestru). Istotne dla odpowiedzialności tych osób jest jedynie to, że zobowiązanie zaciągnięto na etapie spółki w organizacji. Natomiast odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki w organizacji, wobec spółki, trwa jedynie do momentu zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Podjęcie uchwały w tym zakresie odnosi skutek jedynie wobec spółki. Nie wywiera natomiast żadnego wpływu na odpowiedzialność tych osób wobec wierzycieli spółki.

Zmiana umowy spółki 

Zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji wymaga zawarcia umowy przez wspólników. Przepisu nie stosuje się jednak do umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawartej przy wykorzystaniu wzorca umowy (art. 161 § 4 k.s.h.) Oznacza to, że przed wpisem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do rejestru nie ma możliwości zmiany umowy spółki, dokonywanej w drodze uchwały wspólników. Jednocześnie wyłączona została możliwość zastosowania art. 161 § 4 zdanie pierwsze k.s.h. do spółek, których umowy zawarte zostały za pomocą wzorca udostępnianego w systemie teleinformatycznym. Należy to rozumieć w ten sposób, że z chwilą zakończenia wszystkich czynności wymaganych do zawarcia umowy w systemie teleinformatycznym i wysłania tej umowy do sądu rejestrowego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wraz z wnioskiem o rejestrację spółki, do momentu rozpoznania tego wniosku przez sąd nie jest możliwa zmiana umowy spółki.