Fundacja rodzinna: budowanie dziedzictwa na przyszłość – zgłęb temat w naszych artykułach!

Przejdź do artykułu

Definicja przedsiębiorstwa powiązanego na potrzeby subwencji z PFR

Spis treści
rozwiń spis treści

Średni przedsiębiorcy często mają duży problem z określeniem, czy są przedsiębiorstwem samodzielnym, czy też PFR potraktuje ich jako przedsiębiorstwo partnerskie lub powiązane. Jest to o tyle istotne, że jeśli przedsiębiorstwo spełnia warunki przedsiębiorstwa powiązanego lub partnerskiego, może okazać się, że spełnia warunki do bycia dużym przedsiębiorcą. Co to oznacza? Kiedy mamy do czynienia z przedsiębiorstwem powiązanym lub partnerskim?

Przedsiębiorstwo partnerskie – definicja

Definicja przedsiębiorstw partnerskich i powiązanych, zaimplementowana do regulaminu Tarczy Finansowej PFR 2.0, wynika z załącznika nr I do rozporządzenia Komisji nr 800/2008. Zgodnie z tym dokumentem z przedsiębiorstwami powiązanymi mamy do czynienia, gdy przedsiębiorstwo:

  • nie ma statusu przedsiębiorstwa samodzielnego ani powiązanego,
  • działające na rynku wyższego szczebla (typu upstream) posiada, samodzielnie lub wspólnie z przedsiębiorstwem powiązanym, 25% lub więcej kapitału lub praw głosu innego przedsiębiorstwa działającego na rynku niższego szczebla (typu downstream).

Przedsiębiorstwo można jednak zakwalifikować jako samodzielne i w związku z tym niemające żadnych przedsiębiorstw partnerskich, nawet jeśli niżej wymienieni inwestorzy osiągnęli lub przekroczyli pułap 25 %, pod warunkiem że nie są oni powiązani (w rozumieniu przedsiębiorstw powiązanych) indywidualnie ani wspólnie, z danym przedsiębiorstwem:

  • publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowa­dzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują w firmy nienotowane na giełdzie (tzw. „anioły biznesu”), pod warunkiem że całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR;
  • uczelnie wyższe lub ośrodki badawcze nienastawione na zysk;
  • inwestorzy instytucjonalni, w tym regionalne fundusze rozwoju;
  • niezależne władze lokalne jednostki administracyjnej z rocznym budżetem poniżej 10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5 000.

Przedsiębiorstwo powiązane – definicja

Natomiast z przedsiębiorstwami powiązanymi mamy do czynienia, gdy przedsiębiorstwo:

  • ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka;
  • ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;
  • może wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub postanowieniami w jego statucie lub umowie spółki;
  • będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samo­dzielnie, zgodnie z umową z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie.

O ile te przesłanki są zrozumiałe i dość łatwe do zweryfikowania, problem może pojawić się przy powiązaniach osobowych. Bowiem zgodnie z treścią rozporządzenia przedsiębiorstwa pozostające w jednym z powyższych związków z osobą fizyczną lub grupą osób fizycznych działających wspólnie również traktuje się jak przedsiębiorstwa powiązane, jeżeli prowadzą swoją działalność lub część działalności na tym samym właściwym rynku lub rynkach pokrewnych. Rozporządzenie precyzuje również, że za „rynek pokrewny” uważa się rynek dla danego produktu lub usługi znajdujący się bezpośrednio na wyższym lub niższym szczeblu rynku w stosunku do właściwego rynku.

Przeczytaj również: Tarcza Finansowa PFR 2.0 – poradnik dla przedsiębiorców

Subwencja z PFR a przedsiębiorstwa powiązane – kiedy powiązania osobowe mają wpływ na status przedsiębiorstwa?

Jak wskazałam wyżej, nie każde związki osobowe powodują, że przedsiębiorstwa stają się przedsiębiorstwami powiązanymi. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (w tym unijnym) związki osobowe muszą być silne, mieć na siebie wpływ. Powinny dotyczyć zasad podejmowania decyzji gospodarczych.

Nad tym zagadnieniem wielokrotnie pochylały się sądy administracyjne. W jednym z wyroków WSA w Olsztynie wskazał, że priorytet w ocenie zależności między przedsiębiorstwami mają cztery powyżej wskazane przesłanki. Dopiero w następnej kolejności należy badać występowanie powiązań osobowych. W dwóch spółkach mogą wystąpić te same osoby (w różnym charakterze). Ten fakt nie wystarczy jednak dla uznania, że mamy do czynienia z przedsiębiorstwami osobowymi. Przykładowo: Jan Kowalski jest jedynym wspólnikiem spółki X i członkiem zarządu spółki Y. Nie oznacza to jednak jeszcze, że te podmioty są powiązane. Należy zbadać, czy pozycja Jana Kowalskiego w obu przedsiębiorstwach powoduje, że zachodzi któraś z wymienionych powyżej przesłanek. Zgodnie z wyrokiem bycie członkiem zarządu jest zbyt słabą pozycją w spółce. Członek zarządu nie ma bowiem bezpośredniego wpływu i kontroli nad przedsiębiorstwem. Jest jedynie osobą reprezentującą spółkę i wypełniającą wolę jej wspólników w postaci podjętych uchwał.

Sam fakt występowania powiązań rodzinnych również nie jest wystarczający dla uznania, że mamy do czynienia z przedsiębiorstwami powiązanymi. Firmy rodzinne również mogą działać niezależnie od siebie. Wspólnikami i członkami organów mogą być różni członkowie rodziny. Zatem wspólne nazwisko czy korzenie nie przekreśla od razu samodzielnego charakteru przedsiębiorstwa.

Subwencja z PFR a przedsiębiorstwa powiązane – wykładnia językowa czy celowościowa?

WSA w Olsztynie uznał ponadto, że nie należy stosować wykładni celowościowej jako podstawowej wykładni rozporządzenia. Powinna być ona oczywiście zastosowana, ale nie może stać w sprzeczności z literalnym brzmieniem przepisu. W pierwszej kolejności należy zastosować wykładnię językową. Dopiero następnie – gdy ta wykładnia doprowadzi do wniosków niezgodnych z celami unormowania – należy zastosować wykładnię celowościową. Sąd wskazuje jednak, że w preambule rozporządzenia Komisji, jak również w żadnym jego przepisie nie wskazano, że koniecznym jest badanie powiązań rodzinnych przedsiębiorców w celu ustalenia ich statusu jako MŚP.

Sąd zwrócił też uwagę na inny fakt. Niedopuszczalne jest stwierdzenie, że spółka jest przedsiębiorstwem powiązanym bez wskazania jednoznacznej podstawy prawnej takiego rozstrzygnięcia. Ogólne wskazanie, że przedsiębiorstwa są powiązane rodzinnie nie wystarczy dla uznania, że spełniają one przesłanki ustawowe do uznania ich za przedsiębiorstwa powiązane. Wysuwając takie twierdzenia, organ ma obowiązek wskazać podstawę prawną oraz uzasadnienie takiej interpretacji.

Podsumowując, organ jest obowiązany wykazać, że występujące między przedsiębiorstwami powiązania osobowe są silne i wpływające na siebie wzajemnie. Tylko wówczas mamy bowiem do czynienia z przedsiębiorstwami powiązanymi. Ponadto istotna jest również w tej sytuacji przesłanka działalności na tym samym rynku właściwym lub rynku pokrewnym. Zatem najpierw należy zbadać przesłanki wynikające z treści rozporządzenia Komisji. W następnej kolejności trzeba zbadać i udowodnić występowanie silnych, wpływających na siebie i nierozerwalnie związanych powiązań osobowych. Dopiero później – jeśli takie powiązania osobowe istnieją – należy udowodnić, że przedsiębiorstwa działają na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych. Jeśli nie wystąpią przesłanki wskazane wyżej lub nie wystąpią łącznie powiązania osobowe i działanie na tym samym rynku właściwym lub rynku pokrewnym, należy uznać, że przedsiębiorstwo jest samodzielne. Nie będzie zatem przedsiębiorstwem powiązanym.

Subwencja z PFR a podmioty powiązane – ustalenie wielkości przedsiębiorstwa

Ustalenie, czy w naszym stanie faktycznym mamy do czynienia z przedsiębiorstwami powiązanymi jest o tyle istotne, że wniosek o subwencję z PFR opiera się na oświadczeniach. Zatem na etapie składania wniosku bank ani PFR nie badają, czy przedstawione przez przedsiębiorcę informacje są zgodne z prawdą. Należy jednak pamiętać o tym, że oświadczenia składa się pod groźbą odpowiedzialności karnej. Zatem jeśli PFR zauważy, że złożone oświadczenie nie jest zgodne z prawdą, grozi nam więcej niż tylko zwrot subwencji. Zgodnie z kodeksem karnym za składanie fałszywych oświadczeń grozi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Dlatego tak ważne jest dokładne sprawdzenie, czy prowadzona przez nas spółka spełnia wymogi przedsiębiorstwa samodzielnego.

Ponadto zakwalifikowanie przedsiębiorstwa jako powiązane lub partnerskie może spowodować, że ze średniego stanie się ono dużym przedsiębiorcą. W tej sytuacji nie może ono skorzystać z subwencji przeznaczonej dla MŚP. Na chwilę obecną Tarcza Finansowa PFR 2.0 dla dużych firm dopiero czeka na notyfikację Komisji Europejskiej. Duże przedsiębiorstwa nie mogą zatem w tej chwili otrzymać dofinansowania.

Szukasz pracy w branży prawniczej?
Sprawdź na Law.Career