Dziedziczenie zadłużenia – czy można uniknąć jego spłaty?
Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że spadkobiercą może być każda osoba, która żyje w momencie otwarcia spadku. W jego skład wchodzą także zadłużenia zmarłego. Co zrobić w sytuacji, gdy wiemy o istnieniu zadłużenia? Czy możemy uniknąć jego spłaty?
Prawa i obowiązki zmarłego
Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny (dalej jako „kc”), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Do spadku nie należą jednak te, które są ściśle związane osobą zmarłego, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby. Niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 kc). Tym samym do spadku wchodzą tylko te prawa i obowiązki, które mają charakter:
- cywilnoprawny,
- majątkowy,
- są niezwiązane z osobą zmarłego w sposób ścisły.
Niekiedy zdarza się, że kredyty, pożyczki, zaległości w zapłacie rachunków czy nawet odsetki za niedokonane opłaty wchodzą w skład spadku. Zmarły pozostawia tym samym długi, o których nie zawsze wie nawet najbliższa rodzina. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, jeśli spadkodawca posiadał własną firmę i przykładowo nie uregulował faktur. Mógł mieć także zobowiązania finansowe wobec kontrahentów i pracowników.
Przeczytaj również:
Dziedziczenie testamentowe i ustawowe
Co istotne, dziedziczenie długów nie obejmuje obowiązku alimentacyjnego. Dziedziczeniu podlegają bowiem tylko prawa i obowiązki majątkowe. Opłacanie alimentów ma charakter obowiązku osobistego, który wygasa wraz ze śmiercią zobowiązanego do ich uiszczania. Jeśli natomiast dłużnik alimentacyjny pozostawił po sobie niespłacone zobowiązania, to należności te będzie musiał uregulować spadkobierca.
Stanowisko spadkobiercy
Bez względu na to, czy spadek jest nabywany na mocy testamentu, czy w drodze dziedziczenia ustawowego, spadkobierca powinien określić swoje stanowisko w tej sprawie. Istnieją trzy możliwe rozwiązania. Przede wszystkim może on przyjąć spadek w całości. Oznacza to, że spadkobierca otrzyma po osobie zmarłej zarówno aktywa (np. gotówkę, dom, samochód), jak i pasywa, czyli między innymi wszystkie długi spadkodawcy. Może on jednak odrzucić spadek w całości. Trzecią opcją jest przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. W takim przypadku spadkobierca odpowiada za długi zmarłego wyłącznie do wysokości odziedziczonego majątku. Od momentu, w którym spadkobierca dowiedział się o spadku, ma 6 miesięcy na podjęcie decyzji. Następnie powinien on złożyć przed sądem lub notariuszem stosowne oświadczenie w tej sprawie. Brak podjęcia działań w tym terminie będzie równoznaczny z odziedziczeniem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Przeczytaj również:
Spóźniłeś się z odrzuceniem spadku? Możesz naprawić swój błąd!
Kontrola składu spadku
Istnieje możliwość sprawdzenia zobowiązań wchodzących w skład spadku, jednak jest to opcja dość skomplikowana. Co możemy sprawdzić? Przede wszystkim możliwe jest dokonanie spisu inwentarza. Wniosek o jego dokonanie należy złożyć w sądzie rejonowym. Podlega on dodatkowej opłacie w wysokości 50 zł. Spisu inwentarza dokonuje komornik, który tym samym ustala spadek. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, za dokonanie spisu inwentarza lub innego spisu majątku komornik pobiera stałą opłatę w wysokości 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, za każdą rozpoczętą godzinę.
Alternatywę stanowi samodzielny wykaz inwentarza po spadku, czyli samodzielne (lub dokonywanym z pomocą notariusza) określenie majątku oraz zobowiązań spadkodawcy.
Przeczytaj również:
Ile zapłacimy u notariusza?
Dziedziczenie przez małoletnich
Osoby, które nie ukończyły 18. roku życia oraz nie wstąpiły w związek małżeński (osoby małoletnie) dziedziczą spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli rodzice nie chcą, aby ich dziecko przejęło spadek, jako jego przedstawiciele ustawowi muszą go odrzucić w ciągu 6 miesięcy od daty powzięcia informacji o fakcie dziedziczenia. Warto pamiętać, że aby odrzucić spadek w imieniu dziecka, należy wystąpić o zezwolenie sądu opiekuńczego.
Przedawnienie długów
Przed podjęciem decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku dobrze jest zaznajomić się z przeszłością zmarłego. Długi spadkowe tracą swoją ważność po 10 latach od dnia zawarcia przez spadkodawcę kredytu lub pożyczki.
