Rejestr dłużników niewypłacalnych

Ustanowienie Rejestru Dłużników Niewypłacalnych jest odpowiedzią ustawodawcy na potrzebę wprowadzenia instrumentów, które służyć będą uwiarygodnieniu obrotu gospodarczego oraz zabezpieczą firmy, przedsiębiorców i obywateli przed nieuczciwymi i niewypłacalnymi osobami. Kto podlega wpisowi do rejestru? Jak funkcjonuje rejestr w dobie pandemii COVID-19?

Rejestr dłużników

Rejestr Dłużników Niewypłacalnych jest instytucją państwową utworzoną w ramach Krajowego Rejestru Sądowego. Instytucja ta powstała na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 112, dalej również jako „ustawa o KRS”).

W rejestrze znajdują się informacje o wpisach do tego rejestru osób, które sąd upadłościowy pozbawił prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu, w odniesieniu do osób wpisanych lub podlegających wpisowi w przypadku spółek handlowych, przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeń rejestru przedsiębiorców oraz rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Podmioty podlegające wpisowi do rejestru dłużników niewypłacalnych

Zgodnie z art. 55 ustawy o KRS, do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się z urzędu:

• osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został prawomocnie oddalony, ponieważ majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania;
• osoby fizyczne, jeżeli umorzono prowadzoną przeciw nim egzekucję, gdyż z egzekucji nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów egzekucyjnych;
• wspólników ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony, ponieważ majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania;
• dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku;
• osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu;
• dłużników alimentacyjnych, u których powstała zaległość na okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się również na wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych posiadającego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej dłużnika, który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie uregulował stwierdzonej tytułem wykonawczym należności.

Przeczytaj także: Wpis do Krajowego Rejestru Długów. Czy na listę może trafić osoba niebędąca dłużnikiem?

Wpis do rejestru

Z wnioskiem o wpis może wystąpić także każdy wierzyciel posiadający tytuł wykonawczy przeciwko osobie fizycznej. W jakich sytuacjach będzie to zatem możliwe? Będzie to możliwe, jeżeli dłużnik w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym. Wpisy w rejestrze podlegają wykreśleniu albo z urzędu, albo na wniosek. Warto wiedzieć, że wpisy dokonane w rejestrze podlegają wykreśleniu z urzędu po upływie 10 lat od dnia dokonania wpisu. Sąd rejestrowy wykreśla również wpisy w rejestrze na wniosek osoby wpisanej do rejestru dłużników niewypłacalnych. Będzie to możliwe, gdy tytuł wykonawczy, który stanowił podstawę wpisu, został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony wykonalności.

Rejestr dłużników w dobie COVID-19

Pandemia koronawirusa spowodowała, że wiele podmiotów musiało nie tylko zawiesić swoją działalność, ale także ją zamknąć. Niektórzy musieli ogłosić nawet upadłość. Warto zapoznać się z raportami Głównego Urzędu Statystycznego, które dotyczą III kwartału 2020 roku. Odnotowano 87 360 rejestracji podmiotów gospodarczych (tj. o 0,5% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłym roku). Zarejestrowano także 123 upadłości podmiotów gospodarczych (tj. o 7,5% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku).

Przeczytaj także: Upadłość konsumencka – co każdy dłużnik wiedzieć powinien

Oznacza to, że obecnie raporty GUS nie wskazują więc na wzrost postępowań upadłościowych. Jednak skutki COVID-19 dopiero mogą ukazać się w kolejnych raportach. Szacuje się, że wzrostu liczby upadłości należy oczekiwać dopiero w połowie w 2021 r. Sam wniosek o upadłość nie wiąże się od razu z wpisem od rejestru dłużników niewypłacalnych. Konieczne jest bowiem ogłoszenie upadłości. W przypadku prowadzonej egzekucji musi również zapaść postanowienie o umorzeniu egzekucji z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (postanowienie Sądu Najwyższego z 19 lutego 2003 r., sygn. V CK 7/2003).