Czym jest UPRP? O Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z art. 12 Konwencji paryskiej każde z państw będące jej stroną zobowiązało się do utworzenia urzędu ds. własności przemysłowej. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej jako: UPRP) powstał 13 grudnia 1918 r. (wtedy jako Urząd Patentowy Republiki Polskiej), czyli niedługo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości uzyskanej po 123 latach zaborów.

Wspomniana instytucja jest centralnym organem administracji rządowej, który udziela wyłącznych praw na przedmioty ochrony własności przemysłowej. Do życia powołał ją Józef Piłsudski dzięki wydaniu stosownego dekretu Naczelnika Państwa. Rok później, a dokładnie w dniu 10 października 1919 r., Polska – jako strona – przystąpiła do Konwencji paryskiej.

Wszystkie informacje na temat UPRP znajdziesz w ustawie Prawo własności przemysłowej (dalej jako:PrWłPrzem).

Gdzie znajdę Urząd Patentowy RP?

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Warszawie przy al. Nieodległości 188/192 (skrytka pocztowa nr 203).

UPRP zazwyczaj otwarty jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00. Ważne jest również to, żebyś znał(a) nr telefonu (22 579 00 00) i fax (22 579 00 01), ponieważ instytucja nie gwarantuje miejsc parkingowych na przyległym terenie. Z tego powodu warto czasem komunikować się na odległość w tych mniej ważnych sprawach. Poniżej znajdziesz dokładną lokalizację.

Urząd Patentowy – do czego potrzebny?

Państwo chcące zapewnić swoim obywatelom jak najlepsze warunki życia musi mieć na uwadze, że budowa nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki wymaga rozwoju. Z tego powodu warto inwestować i chronić sferę stanowiącą domenę ludzkiego rozumu angażującego się w kreowanie rozwiązań służących wzrostowi cywilizacyjnemu.

Trzeba jednak pamiętać, żeby przy tym nie zaniedbać ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Celem realizacji powyższych założeń będzie więc stosowanie zaawansowanych technologii i mechanizmów gospodarczych, które zaspokoją wszystkie stale rosnące potrzeby konsumpcyjne przy jednoczesnym rozwiązywaniu problemów społecznych i ekonomicznych. Fajnie jest korzystać z nowych technologii, jednak dobrze byłoby gdyby technologie te nie szkodziły ani ludziom, ani zwierzętom, ani roślinom. Z pewnością się ze mną zgodzisz.

Ochrona własności intelektualnej w odniesieniu do nowoczesnych technik i rozwoju gospodarki jest realizowana przez przyznawanie praw do dysponowania:

• rozwiązaniami technicznymi,
• formami produktu (tzw. design),
• znakiem towarowym.

Oczywiście dotyczy to jedynie tych twórców, wynalazców i przedsiębiorców, którym ustawowo zagwarantowano prawo do dysponowania powyższymi dobrami. W Polsce wszystkie te ustawowe uprawnienia znajdziesz w ustawie Prawo własności przemysłowej oraz w aktach prawa międzynarodowego. Odpowiadając jednak na pytanie zawarte na samym początku – Urząd Patentowy RP będzie Ci potrzebny, jeżeli zechcesz uzyskać prawo ochronne na stworzone przez siebie dobro w postaci:

• wynalazków,
• wzorów przemysłowych,
• znaków towarowych,
• oznaczeń geograficznych,
• topografii układów scalonych.

Niżej poznasz zadania i kompetencje, którymi będzie kierował się UPRP, żeby to prawo ochronne Ci zapewnić.

Urząd Patentowy RP – zadania i kompetencje

Przede wszystkim Urząd Patentowy RP zajmuje się orzekaniem w sprawach o udzielenie wyłącznych praw związanych z przedmiotami należącymi do dziedzin własności przemysłowej. Orzeczenia te wydają natomiast niezawiśli eksperci podlegli jedynie przepisom ustawowym. Wszelkie sprawy sporne z zakresu unieważnienia lub też stwierdzenia wygaśnięcia praw wyłącznych zawsze rozstrzygają wyspecjalizowane Kolegia Orzekające Urzędu Patentowego. Ponadto zadaniem UPRP jest też prowadzenie publicznych rejestrów zawierających informacje dotyczące stanu prawnego ochrony przedmiotów własności przemysłowej na terytorium Polski.

Inną niezmiernie ważną dziedziną działalności Urzędu Patentowego jest sprawowanie pieczy nad sprawnym przepływem informacji bieżących związanych z patentami. Umożliwia to wszechstronną orientację w procesach postępów naukowych i technicznych, które przecież są bardzo dynamiczne. UPRP prowadzi i udostępnia także centralny zbiór polskich i zagranicznych opisów patentowych, który umożliwia wszystkim zainteresowanym zgłębienie wiedzy na temat rozwiązań technicznych podlegających ochronie. Do listy powyższych zadań dołączyć należy także rozpowszechnianie wiedzy dotyczącej ochrony własności przemysłowej. Jak pewnie sam wiesz, społeczna świadomość to czynnik, z którym należy się liczyć. Ludzie posiadający wiedzę na dany temat są w stanie lepiej funkcjonować w większej aglomeracji. Chcę podkreślić także to, że większa znajomość prawa pozwala nam uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji związanych z naruszeniem praw innego podmiotu.

Główne zadania UPRP:

• przyjmowanie i badanie zgłoszeń dot. dóbr własności przemysłowej dokonywanych w celu uzyskania ochrony,
• orzekanie w sprawach udzielania praw wyłącznych,
• rozstrzyganie spraw w postępowaniu spornym,
• prowadzenie rejestrów,
• wydawanie "Biuletynu Urzędu Patentowego",
• wydawanie "Wiadomości Urzędu Patentowego",
• udział w pracach organów międzynarodowych,
• prowadzenie centralnego zbioru polskich i zagranicznych opisów patentowych.

Struktura Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej

Prezes Urzędu Patentowego

Na czele UPRP stoi Prezes Urzędu Patentowego, o którym mówi art. 263 PrWłPrzem. Na to stanowisko może natomiast zostać powołana osoba wybrana przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego ds. gospodarki w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Kadencja Prezesa trwa 5 lat liczonych od dnia powołania. Może ona zostać jednorazowo przedłużona na taki sam okres. Do głównych zadań Prezesa UPRP należą:

• kierowanie UPRP,
• ustalanie szczegółowej organizacji wewnętrznej i szczegółowego zakresu zadań komórek organizacyjnych UPRP.
• reprezentacja UPRP na zewnątrz.

Prezes Rady Ministrów powołuje zastępców Prezesa Urzędu Patentowego na jego wniosek. Ich zadania określa zaś Prezes UPRP samodzielnie.

Eksperci Urzędu Patentowego

Ekspertem UPRP nazywamy osoby mające uprawnienia eksperta z dziedziny własności przemysłowej. Powołuje ich natomiast Prezes UPRP. Działają oni zarówno wewnątrz urzędu, jak i "na zewnątrz". Tak więc reprezentacja "na zewnątrz" nie dotyczy jedynie samego Prezesa. Eksperci reprezentują UPRP w postępowaniach przed sądami administracyjnymi w sprawach skarg na prawomocne orzeczenia UPRP zapadłe w postępowaniu zgłoszeniowym, rejestrowym i spornym.

Co do spraw wewnętrznych, eksperci zajmują się:

• orzekaniem m.in. w sprawach udzielania patentów, praw ochronnych i praw z rejestracji,
• rozstrzyganiem sporów w postępowaniu spornym,
• dokonywaniem wpisów do rejestru,
• współuczestnictwem w czynnościach z zakresu zarządzania UPRP przez Kolegium Ekspertów (art. 265 ust. 1 PrWłPrzem).

Zgodnie z art. 269 ust. 1 PrWłPrzem w zakresie orzekania eksperci podlegają jedynie ustawom. Co ważne, kompetencje orzecznicze związane z prawem własności przemysłowej uregulowane w stosownej ustawie przyznane zostały wyłącznie właśnie tym ekspertom, co jednocześnie wyklucza wszystkich innych pracowników UPRP, w tym również samego Prezesa.

Urząd Patentowy RP a relacje międzynarodowe

Ochrona praw związanych z własnością przemysłową regulowana jest również przez porozumienia, traktaty i umowy międzynarodowe. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej musi więc współpracować z wieloma organizacjami międzynarodowymi, takimi jak:

• Europejska Organizacja Patentowa (EPO),
• Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO),
• Komisja Europejska (KE) – posiedzenia związane z ochroną własności przemysłowej,
• Rada Unii Europejskiej – zagadnienia związane z ochroną własności przemysłowej,
• Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO).

Podsumowując, UPRP jest więc ogniwem zapewniającym polskiej gospodarce stały i stabilny kontakt z międzynarodowymi systemami ochrony własności przemysłowej. Wypełnia on zatem dość ważną misję związaną z omawianym zakresem i z pewnością ma duży wpływ na tworzenie odpowiednich warunków rozwoju innowacyjnej gospodarki.

Rejestry prowadzone przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

UPRP prowadzi rejestry przeznaczone do dokonywania odpowiednich wpisów o stanie prawnym udzielanych patentów, patentów europejskich, dodatkowych praw ochronnych i praw z rejestracji. Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 stycznia 2017 r. w sprawie rejestrów prowadzonych przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej są one przechowywane zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej.

Do powyższych rejestrów zaliczają się te dotyczące:

• patentów,
• dodatkowych praw ochronnych,
• wzorów przemysłowych,
• wzorów użytkowych,
• znaków towarowych,
• oznaczeń geograficznych,
• topografii układów scalonych.

W tychże rejestrach ujawniane są m.in. dane dotyczące trwania udzielonych praw, podmiotów uprawnionych, obciążeń lub zajęć.

W PrWłPrzem znajdują się trzy zasady dotyczące prowadzenia rejestrów.

Zasada jawności rejestrów (art. 228 ust. 3 PrWłPrzem) – rejestry są jawne i mają charakter publiczny. Możesz więc mieć do nich pełny i nieograniczony dostęp. Możesz także otrzymać z UPRP stosowny wyciąg z wybranego przez Ciebie rejestru dot. konkretnego prawa wyłącznego. Wystarczy, że złożysz odpowiedni wniosek i dokonasz stosownej opłaty. Nie musisz mieć w tym żadnego interesu prawnego. Wystarczy zatem zwykła ludzka ciekawość.

Zasada prawdziwości wpisów (art. 228 ust. 4 PrWłPrzem) – to, co znajdziesz w rejestrze, musi być zgodne ze stanem faktycznym.

Zasada domniemania znajomości wpisów (art. 228 ust. 4 PrWłPrzem) –przez wzgląd, że rejestry są publicznie dostępne, nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ich treści.