Prezydent RP – jakie są jego zadania?

Informacji o prezydencie dostarcza nam przede wszystkim rozdział V Konstytucji RP. To z niego dowiadujemy się, że:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej (art. 126 ust. 1).

Z kolejnych ustępów tego artykułu dowiadujemy się natomiast, że głowa państwa czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorialnej Polski.

Prezydent RP nie może pełnić żadnej innej funkcji publicznej ani piastować żadnego innego urzędu (art. 132).

Prezydent RP – podstawowe informacje na temat urzędu

Przede wszystkim należy zauważyć, że prezydent RP ma silną legitymację do sprawowania władzy. Jako jedyny jest bowiem wybierany bezpośrednio przez obywateli. Niemniej w Polsce rola prezydenta nie jest najważniejsza. Odpowiedzialność za rządzenie krajem spoczywa bowiem na Radzie Ministrów. Rola prezydenta polega na działaniu określanym mianem prezydentury arbitrażowej. W praktyce oznacza to, że jeśli dochodzi do konfliktów politycznych pomiędzy parlamentem a Radą Ministrów lub do niepokojów społecznych, to prezydent powinien starać się doprowadzić do załagodzenia sytuacji. Interweniowanie w konflikty pierwszego typu to tzw. arbitraż ustrojowy, z kolei w drugim przypadku mówimy o arbitrażu politycznym.

Reprezentowanie państwa na arenie międzynarodowej

Podstawową funkcją głowy państwa jest reprezentowanie państwa na arenie międzynarodowej. 

Z art. 133 Konstytucji dowiadujemy się, że:

1. Prezydent RP jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych:

1) ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat,

2) mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

3) przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

2. Prezydent Rzeczypospolitej przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z Konstytucją.

3. Prezydent RP w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem.

Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na kwestię współdziałania z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem – przede wszystkim dzięki temu widzimy wyraźnie, że nikt nie może podejmować znaczących decyzji bez konsultacji z innymi. W ten sposób ma się większą pewność, że podjęte decyzje będą dobre dla państwa. Jednocześnie otwiera to kwestię relacji pomiędzy prezydentem a rządem.

Relacje Prezydent – Rada Ministrów

Jeśli chodzi o rolę prezydenta w relacjach z rządem, to przede wszystkim zgodnie z art. 154 ust. 1 Konstytucji prezydent desygnuje premiera. Następnie na jego wniosek powołuje członków rządu. Teoretycznie prezydent RP ma pełną swobodę w wyborze prezesa Rady Ministrów. Jednak w praktyce zawsze wybiera się osobę, która ma poparcie większości parlamentarnej. W skrócie oznacza to, że zazwyczaj premierem zostaje lider partii lub koalicji, która ma większość w Sejmie (choć nie jest to zasadą).

Po powołaniu rządu przez prezydenta musi on uzyskać wotum zaufania. Jeśli tak się nie stanie, prezydent RP będzie musiał powołać Radę Ministrów w takim kształcie, jaki zostanie wyznaczony przez Sejm.

Przeczytaj również:
Rada Ministrów RP – jakie ma kompetencje?

Warto pamiętać

Prezydent RP nie może samodzielnie odwołać rządu ani nawet zwrócić się do Sejmu o udzielenie wotum nieufności. Ma jednak prawo do wystąpienia z wnioskiem do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej premiera lub ministra, którzy naruszyli prawo podczas pełnienia swoich funkcji.

Rada Gabinetowa

Kolejną możliwością w relacjach z Radą Ministrów jest prawo do zwoływania posiedzeń Rady Gabinetowej. Wynika ono z art. 141 Konstytucji. W skład Rady Gabinetowej wchodzi rząd w pełnym składzie (wszyscy ministrowie i premier) oraz prezydent RP. Do zwołania Rady Gabinetowej dochodzi w sytuacji, gdy mamy do czynienia ze sprawami o szczególnym znaczeniu dla państwa. O temacie spotkania decyduje prezydent, który następnie przewodniczy obradom. Ma ono na celu przede wszystkim wymianę poglądów.

Prezydent RP a parlament

Działania na linii prezydent – parlament można podzielić na trzy grupy. Grupa pierwsza to kompetencje prezydenta związane z funkcjonowaniem parlamentu. Druga to działania związane z procesem legislacyjnym. Do trzeciej zaś zaliczamy możliwości komunikacyjne pomiędzy prezydentem a parlamentem.

Przeczytaj również:
Parlament RP – jaka jest jego rola?

Funkcjonowanie parlamentu

Przede wszystkim to Prezydent RP zarządza wybory do Sejmu i Senatu, a także zwołuje pierwsze posiedzenia obu izb. Te kompetencje są ściśle określone – między innymi termin wykonania tych obowiązków został precyzyjnie wskazany. W art. 194 § 1 Kodeksu wyborczego możemy przeczytać:

Wybory do Sejmu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia, nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.

Prawo skracania kadencji parlamentu

Dodatkową możliwością, jaka przysługuje Prezydentowi, jest prawo skracania kadencji parlamentu. Z takiej możliwości Prezydent może skorzystać w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich to brak możliwości powołania rządu. W praktyce oznacza to, że Radzie Ministrów nie zostało udzielone wotum zaufania w tzw. „trzecim kroku” powoływania rządu lub udzielono jej wotum nieufności. Drugi przypadek to pojawienie się problemów z uchwaleniem ustawy budżetowej. Oznacza to, że od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy upłynęły 4 miesiące, a ustawa wciąż nie została przedstawiona Prezydentowi do podpisu. Są to bardzo istotne sprawy dla prawidłowego funkcjonowania państwa. W związku z tym jeśli pojawiają się trudności, trzeba zadbać o to, by pojawił się taki parlament, który będzie w stanie funkcjonować i dbać o dobro państwa.

Wybory w przypadku skrócenia kadencji parlamentu

Jeśli kadencja parlamentu została skrócona, to stosuje się art. 195 Kodeksu wyborczego. Zgodnie z nim:

W razie skrócenia kadencji Sejmu na mocy jego uchwały lub na mocy postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Prezydent zarządza wybory, wyznaczając ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia wejścia w życie uchwały Sejmu o skróceniu swojej kadencji lub od dnia ogłoszenia postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej o skróceniu kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia jego podpisania.

Proces legislacyjny

Prezydent RP jest bardzo ważną postacią w procesie legislacyjnym. Jego możliwości działania w tym zakresie dotyczą dwóch aspektów. Przede wszystkim Prezydent musi podpisać każdą ustawę, zanim zostanie ona opublikowana i wejdzie w życie. Jeśli ma wątpliwości dotyczące zgodności ustawy z Konstytucją, to może skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli Trybunał orzeknie, że ustawa jest zgodna z Konstytucją, Prezydent będzie musiał ją podpisać. Jednak w przypadku, gdy okaże się niezgodna, zostanie odrzucona.

Prezydent RP może także skorzystać z prawa do weta ustawodawczego. W takiej sytuacji tekst wraca do Sejmu i tam zostaje poddany pod głosowanie. Jeśli weto zostanie odrzucone większością 3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, to Prezydent będzie musiał podpisać ustawę.

Inicjatywa ustawodawcza w praktyce

Kolejną możliwością związaną z procesem legislacyjnym jest prawo inicjatywy ustawodawczej. Oznacza to, że Prezydent RP może złożyć projekt ustawy, a ta będzie analizowana przez Sejm. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje także posłom, Senatowi, Radzie Ministrów i grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Jeśli chodzi o inicjatywę ustawodawczą, to Andrzej Duda w poprzedniej kadencji zgłosił łącznie trzydzieści jeden projektów ustaw. Wśród nich znalazł się m.in. projekt zmian ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej oraz ustawy o Służbie Więziennej czy Prawie oświatowym.

Najczęściej z tej możliwości korzystał jednak Lech Kaczyński – złożył bowiem 44 projekty ustaw. Lech Wałęsa zrobił to natomiast 33 razy. Z kolei Aleksander Kwaśniewski wystąpił z projektem 20 razy w trakcie pierwszej kadencji i 27 razy w drugiej. Bronisław Komorowski złożył 29 projektów ustaw.

Widać zatem, czy prezydenci za każdym razem wykorzystują możliwość wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą.

Przeczytaj również:
Inicjatywa ustawodawcza i proces wprowadzania ustawy

Komunikacja pomiędzy Prezydentem a parlamentem

Przede wszystkim Prezydent ma prawo zwrócić się z orędziem do Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego. Poprzez to działanie może wyrazić swoje zdanie na tematy szczególnie ważne dla państwa, a także zachęcić parlamentarzystów do podjęcia określonych działań. Warto zauważyć, że nad orędziem nie przeprowadza się dyskusji – zostaje ono bowiem tylko wygłoszone.

Poza tym Prezydent może być obecny na posiedzeniach Sejmu oraz Senatu. Kolejnym sposobem komunikacji jest korespondencja z marszałkiem Sejmu i marszałkiem Senatu.

Prezydent a władza sądownicza

Jeśli chodzi o kompetencje Prezydenta wobec władzy sądowniczej, to ma on możliwość występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją różnych aktów prawnych. Do Trybunału powinien także zwrócić się w chwili, gdy dochodzi do sporu kompetencyjnego między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Równie ważna jest kwestia powoływania sędziów. Prezydent – na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa – powołuje sędziów, prezesów Sądu Najwyższego Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego oraz jednego członka Krajowej Rady Sądownictwa.

Prawo łaski

Prezydentowi przysługuje także prawo łaski. Wynika to z art. 139 Konstytucji, który brzmi:

Prezydent Rzeczypospolitej stosuje prawo łaski. Prawa łaski nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu.

Prezydent ma prawo zastosować prawo łaski w stosunku do osoby, co do której uznaje to za zasadne. W związku z faktem, że jest to konstytucyjnie określona kompetencja głowy państwa, nie podlega ona kontroli; nie ma możliwości odwołania jej. Jednocześnie oczywiście przed podjęciem takiej decyzji Prezydent zazwyczaj zapoznaje się ze wszystkimi dokumentami dotyczącymi osoby skazanej (m.in.: aktami sądowymi, a w szczególności treścią wyroku, jego uzasadnieniem, wywiadami środowiskowymi, opiniami administracji z zakładów karnych, opiniami sądów, wnioskiem Prokuratora Generalnego).

Akt łaski może zostać zastosowany wobec osób skazanych wyrokiem przez sąd powszechny za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. 

Przeczytaj również:
Prawo łaski – jak wygląda procedura ułaskawienia?

Abolicja indywidualna

Wiele wątpliwości budzi kwestia abolicji indywidualnej w kontekście prawa łaski. Zwolennicy rozdzielenia tych dwóch pojęć, a zatem uznania, że prezydent nie może zastosować prawa łaski jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku, podkreślają, że prawo łaski jest stosowane po wyroku, a abolicja indywidualna dotyczy sytuacji sprzed jego orzeczenia. Z drugiej strony pojawiają się głosy, że konstytucyjne pojęcie prawa łaski jest pojemniejsze znaczeniowo od pojęcia ułaskawienia odnoszącego się do procedury przewidzianej w Kodeksie postępowania karnego.

Bezpieczeństwo państwa

Zgodnie z art. 134 ust. 1 Konstytucji Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Ponadto mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców Sił Zbrojnych na czas określony. Na czas wojny – na wniosek Prezesa Rady Ministrów – mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Ma również prawo Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać w tym samym trybie.

Gdy dochodzi do bezpośredniego zagrożenia państwa, Prezydent może zarządzić mobilizację – powszechną lub częściową – i zadecydować o użyciu armii do obrony kraju. Jednak aby mógł tak postąpić, niezbędny jest wniosek szefa rządu.

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

Bezpośredni związek z bezpieczeństwem państwa ma istnienie Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Zgodnie z art. 135 Konstytucji Rada Bezpieczeństwa Narodowego jest organem doradczym Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa Państwa. Na stronie Biura Bezpieczeństwa Narodowego (https://www.bbn.gov.pl/pl/prezydenta-rp/rada-bezpieczenstwa-nar/rola-rbn/6000,Rada-Bezpieczenstwa-Narodowego.html) możemy przeczytać, że:

• Rada Bezpieczeństwa Narodowego obraduje na posiedzeniach,
• Posiedzenia Rady zwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, określając jednocześnie ich tematykę,
• Sekretarzem Rady jest Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego,
• Szczegółowy porządek obrad, zgodnie z wytycznymi Prezydenta Rzeczypospolitej, określa Sekretarz Rady,
• Posiedzeniom Rady przewodniczy Prezydent Rzeczypospolitej,  a w przypadku nieobecności Prezydenta Rzeczypospolitej wskazany przez niego członek Rady,
• Posiedzenia Rady odbywają się w siedzibie Biura Bezpieczeństwa Narodowego, chyba że Prezydent Rzeczypospolitej postanowi inaczej,
• Posiedzenia Rady są niejawne, chyba że Prezydent Rzeczypospolitej zarządzi inaczej.

Do Rady Bezpieczeństwa Narodowego należą przede wszystkim:

Marszałek Sejmu;

Marszałek Senatu;

Minister Obrony Narodowej;

Prezes Rady Ministrów;

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji;

Minister Spraw Zagranicznych;

Koordynator służb specjalnych;

szefowie ugrupowań politycznych posiadających klub parlamentarny lub poselski albo przewodniczący tych klubów;

Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;

Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Warto jednak pamiętać, że na zaproszenie Prezydenta Rzeczypospolitej mogą w niej uczestniczyć także byli Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej oraz byli Prezesi Rady Ministrów. Prezydent ma także prawo zaprosić do udziału w pracach Rady również inne osoby, których udział jest wskazany ze względu na przedmiot rozpatrywanych spraw.

Jak wybiera się Prezydenta RP?

Prezydent jest wybierany w wyborach przez wszystkich obywateli. Jego kadencja trwa 5 lat (rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu).

Cały proces wyborczy zaczyna się od wydania postanowienia przez marszałka sejmu. Musi ono pojawić się w okresie pomiędzy 7 a 6 miesiącem przed upływem kadencji obecnego prezydenta. Ściśle określony jest też sposób wyboru daty wyborów. Koniecznie muszą zostać spełnione 2 warunki:

1. dzień wyborów musi być dniem wolnym od pracy,
2. wybory muszą odbyć się w okresie od 100 do 75 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta.

Dzięki temu, że terminy są dość odległe, istnieje możliwość płynnego przekazania spraw. Poprzedni prezydent może zamknąć pewne, rozpoczęte przez siebie sprawy i oddać urząd swojemu następcy.

Prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych, tajnych, równych i bezpośrednich. Co to oznacza? 

Wybory są powszechne, ponieważ zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze przysługuje możliwie szerokiemu gronu obywateli. Ograniczenia wynikają jedynie z wieku – czynne prawo wyborcze przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat – czy  stanu umysłowego.

Wyjątkowe przypadki 

Przygotowywanie wyborów wygląda zupełnie inaczej w przypadkach nagłych. Dzieje się tak, gdy mamy do czynienia np. z rezygnacją, usunięciem ze stanowiska czy śmiercią prezydenta. W takiej sytuacji nie jest możliwe zachowanie obowiązkowych terminów, ponieważ są one zbyt długie. 

Prezydent RP – kto może nim zostać?

Na urząd prezydenta może zostać wybrana osoba, która spełnia 3 warunki:

• jest obywatelem Polski,

• ma czynne prawo wyborcze,

• najpóźniej w dniu głosowania kończy 35 lat.

Każdy, kto spełnia te warunki, może próbować zostać prezydentem. Jednak, aby móc kandydować w wyborach, musi najpierw zdobyć poparcie przynajmniej 100 tys. obywateli (którzy mają czynne prawo wyborcze). Z kolei, aby wygrać wybory, konieczne jest uzyskanie ponad połowy ważnie oddanych głosów. W przypadku, w którym w pierwszej turze wyborów żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, należy przeprowadzić drugą turę głosowania. Odbywa się ona równo 2 tygodnie później.

Jak wyglądają inne wybory?

Jeśli chodzi o wymagania wobec kandydatów, to w wyborach prezydenckich mamy najwyższy cenzus wieku. W wyborach do organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego bierne prawo wyborcze przysługuje bowiem już osobom, które skończyły 18 lat. W wyborach wójta należy mieć ukończone 25 lat, ale kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje. Jeśli zaś chodzi o wybory do parlamentu, to w wyborach do Sejmu kandydować mogą obywatele, którzy najpóźniej w dniu wyborów kończą 21 lat. Z kolei aby móc kandydować w wyborach do Senatu, należy mieć skończone 30 lat. W wyborach do Parlamentu Europejskiego kandydować mogą osoby mające prawo wybierania w tych wyborach, które najpóźniej w dniu głosowania kończą 21 lat, i od co najmniej 5 lat stale zamieszkują w Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Poza kwestią wieku pozostałe wymagania pozostają niezmienne. 

Brak prawa wybieralności 

Zgodnie z art. 11 § 2 Kodeksu wyborczego:

Nie ma prawa wybieralności w wyborach osoba:

1. skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, z tym że w przypadku wyborów, o których mowa w § 1 pkt 6, skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
2. wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2017 r. poz. 2186, z późn. zm.).

Warto również pamiętać, że tego prawa nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

Dotychczasowi prezydenci

Od 1989 roku w Polsce urząd głowy państwa sprawowało 6 osób. Za pierwszego prezydenta III RP uważa się Wojciecha Jaruzelskiego, który był też ostatnim prezydentem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Sprawował urząd od 31 grudnia 1989 do 22 grudnia 1990 roku. Jego następcą został Lech Wałęsa. Pełnił on funkcję przez jedną kadencję: od 22 grudnia 1990 do 22 grudnia 1995 roku. Nieco inaczej było w przypadku kolejnego prezydenta. Aleksander Kwaśniewski był Prezydentem RP przez dwie kadencje, zatem pełnił ten urząd przez 10 lat.

Kolejnym prezydentem został Lech Kaczyński. Jego kadencja rozpoczęła się 23 grudnia 2005 roku, a zatem zakończyłaby się 23 grudnia 2010 roku. Jednak w związku z faktem, że prezydent zginął 10 kwietnia 2010 r. w wypadku w Smoleńsku, trzeba było wcześniej przeprowadzić wybory prezydenckie. W czasie przejściowym tymczasowo obowiązki prezydenta wykonywały aż 3 osoby. Pierwszą z nich był ówczesny marszałek Sejmu Bronisław Komorowski (10 kwietnia – 8 lipca). Następnie 8 lipca zajmował się tym ówczesny marszałek Senatu Bogdan Borusewicz. Również 8 lipca obowiązki prezydenta spoczęły na kolejnym marszałku Sejmu Grzegorzu Schetynie. 6 sierpnia 2010 urząd prezydenta objął Bronisław Komorowski. Po 5 latach zastąpił go w tej roli Andrzej Duda, który został w tym roku wybrany na 2 kadencję. Rozpocznie się ona 6 sierpnia 2020.

Prezydent RP – odpowiedzialność

Prezydent ponosi odpowiedzialność konstytucyjną, ale nie ponosi odpowiedzialność politycznej. Oznacza to, że w przypadku naruszenia Konstytucji, ustaw czy popełnienia przestępstwa, Prezydent będzie odpowiadał przed Trybunałem Stanu (odpowiedzialność konstytucyjna). Jednak Prezydent nie może zostać odwołany ze stanowiska przez większość parlamentarną w związku z pojętymi działaniami. Z tego powodu większość aktów prawnych wymaga drugiego podpisu – czyli kontrasygnaty – prezesa Rady Ministra. Tego ostatniego bowiem można pociągnąć do odpowiedzialności politycznej.

Akty urzędowe, które nie wymagają kontrasygnaty

Warto jednak pamiętać, że istnieją także takie akty urzędowe, które nie wymagają kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów. Określa się je mianem prerogatyw lub uprawnień osobistych prezydenta. Zostały one wymienione w art. 144 ust. 3 Konstytucji RP. Dowiadujemy się z niego, że wymóg złożenia drugiego podpisu nie dotyczy:

1) zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu,

2) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,

3) skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji,

4) inicjatywy ustawodawczej,

5) zarządzania referendum ogólnokrajowego,

6) podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,

7) zarządzania ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,

8) zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego,

9) wniosku do Trybunału Konstytucyjnego,

10) wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,

11) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów,

12) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,

13) wniosku do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów,

14) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,

15) zwoływania Rady Gabinetowej,

16) nadawania orderów i odznaczeń,

17) powoływania sędziów,

18) stosowania prawa łaski,

19) nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się

obywatelstwa polskiego,

20) powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,

21) powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego,

22) powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego,

23) powoływania prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego,

24) wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego,

25) powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej,

26) powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego,

27) powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

28) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powoływania i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej,

29) wydawania zarządzeń na zasadach określonych w art. 93 charakter wewnętrzny uchwał i zarządzeń,

30) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.