Świadczenie pielęgnacyjne – czym jest? kiedy przysługuje? kto je otrzyma?

Świadczenie pielęgnacyjne w świetle polskiego prawa jest świadczeniem pieniężnym. By je otrzymać, dana osoba nie może podjąć pracy lub musi zrezygnować z zatrudnienia, tudzież innej pracy zarobkowej. Celem świadczenia jest zapewnienie finansowego wsparcia dla każdego, kto opiekuje się poważnie chorym członkiem rodziny.

Świadczenie pielęgnacyjne – komu przysługuje?

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka, u którego stwierdzono niepełnosprawność. Warto również zauważyć, że stan chorej osoby musi powstać nie później niż do ukończenia przez nią 18 roku życia. Jeśli dziecko, studiując w szkole wyższej (maksymalnie do 25 roku życia), narazi się na uszczerbek i zostanie niepełnosprawne również można ubiegać się o wspomniane wsparcie finansowe.

Takie same prawa jak rodzicom przysługują także opiekunom faktycznym dziecka i osobom będącym spokrewnioną rodziną zastępczą (np. dziadek i babcia). Świadczenie pielęgnacyjne może otrzymać także każda inna osoba, która zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ma obowiązek alimentacyjny.

Świadczenie pielęgnacyjne – kiedy przysługuje?

Wspomniane wyżej osoby mogą otrzymać wsparcie finansowe jedynie wtedy, kiedy nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. To samo tyczy się rolników, ich małżonków i domowników rezygnujących z prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy przy nim. Celem rezygnacji musi być oczywiście znalezienie czasu na opiekę nad osobą niepełnosprawną.

Pozostając w temacie gospodarstw rolnych, warto również podkreślić, że samo posiadanie gospodarstwa rolnego nie jest przeszkodą w otrzymywaniu świadczenia pielęgnacyjnego. Istotny jest jedynie fakt, że opieka nad osobą niepełnosprawną wyklucza możliwość wykonywania pracy fizycznej lub niemożność zarządzania w gospodarstwie.

Sam niepełnosprawny musi wylegitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności. Konieczne będzie też wskazanie konieczności stałej lub długotrwałej opieki (pomocy) drugiej osoby, przy jednoczesnym związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnego funkcjonowania. Osoby mające stwierdzony znaczny stopień niepełnosprawności nie muszą wykazywać dodatkowych dokumentów i uzasadnień.

Świadczenie pielęgnacyjne dla osób z obowiązkiem alimentacyjnym

Wsparcie finansowe przysługuje nie tylko członkom rodziny spokrewnionym w pierwszym stopniu z niepełnosprawnym. Chodzi o te osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem tych osób, które same posiadają znaczny stopień niepełnosprawności. W tym wypadku muszą zostać spełnione następujące warunki:

• biologiczni rodzice zostali pozbawieni praw rodzicielskich lub są małoletni albo sami legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• wspomniani rodzice nie żyją.

Oprócz rodziców poszukiwani są inni spokrewnieni w pierwszym stopniu. Jeżeli wystąpi sytuacja analogiczna do wyżej wymienionych, również w stosunku do nich, a ponadto nie ma opiekunów faktycznych dziecka (lub posiadają znaczny stopień niepełnosprawności), wtedy prawo do opieki i świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie z obowiązkiem alimentacyjnym

Ważne: Samo zarejestrowanie się w urzędzie pracy jako osoba, która poszukuje pracy, jak również posiadanie statusu bezrobotnego, nie ma najmniejszego wpływu na uprawnienie do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne – wysokość świadczenia

Wraz z nowym rokiem (1 stycznia 2019 rok) wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wzrosła do 1583 zł miesięcznie. Każdego roku wartość ta ma być poddawana waloryzacji i wzrastać razem z minimalnym wynagrodzeniem za pracę.

Ważne: Razem z wypłaceniem świadczenia odprowadzana jest składka emerytalno-rentowa. Dzięki temu osoby otrzymujące wsparcie finansowe mają prawo do uprawnień emerytalnych. Składkę odprowadza wójt, burmistrz lub prezydent miasta od podstawy, która odpowiada wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia. Dla kobiet czas ten wynosi 20 lat, dla mężczyzn zaś – 25 lat.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego

Zazwyczaj jest ustalane na czas nieokreślony. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której orzeczenie stwierdzające stopień niepełnosprawności zostanie wydane na czas określony. W tym drugim przypadku czas trwania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego kończy się w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa termin ważności wspomnianego orzeczenia.

Świadczenie pielęgnacyjne – jak działać?

Złóż wniosek o ustalenie niepełnosprawności (lub stopnia niepełnosprawności) i inne wymagane dokumenty, w tym wniosek o wydanie:

• orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (dzieci);
• orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (dorośli);
• karty parkingowej;
• legitymacji;
• orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień.

Oczekuj na orzeczenie sądu.

• W przypadku odmowy złóż odwołanie od decyzji.
• W przypadku akceptacji złóż wniosek o zasiłek pielęgnacyjny.

Ważne: Jeżeli powyższy wniosek zostanie złożony w ciągu 3 miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności (lub jej stopnia), to prawo do świadczenia pielęgnacyjnego będzie przysługiwać od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności (lub jej stopnia).

Kilka osób do jednego niepełnosprawnego? Kto ma pierwszeństwo?

W przypadku gdy nastąpi zbieg uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, przyznaje się tylko jedno świadczenie dla osoby, która pierwsza złożyła wniosek.

Świadczenie pielęgnacyjne – kiedy nie przysługuje?

W prawie uwzględniono kilka przypadków, w których nie ma możliwości przydzielenia świadczenia pielęgnacyjnego. Są to sytuacje, w których osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do:

• renty (zwykłej i socjalnej);
• renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego;
• zasiłku stałego lub przedemerytalnego;
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
• świadczenia przedemerytalnego;
• specjalnego zasiłku opiekuńczego;
• świadczenia pielęgnacyjnego;
• zasiłku dla opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje również wtedy, kiedy osoba wymagająca opieki:

• pozostaje w związku małżeńskim (chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności);
• została umieszczona w rodzinie zastępczej

Od tego drugiego punktu ustalono wyjątki. Mianowicie: świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki znajduje się w:

• rodzinie zastępczej spokrewnionej;
• rodzinnym domu dziecka.

Kolejnymi wyjątkami są sytuacje związane z:

• koniecznością kształcenia;
• rewalidacji;
• rehabilitacji.

w placówkach zapewniających całodobową opiekę (np. specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą). Osoba niepełnosprawna musi jednak korzystać z całodobowej opieki we wspominanych placówkach przez więcej niż 5 dni w tygodniu.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje również wtedy, gdy na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury, jak również w przypadku gdy ustalono na nią prawo do:

• dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
• specjalnego zasiłku opiekuńczego;
• świadczenia pielęgnacyjnego;
• zasiłku dla opiekuna.

Wsparcie finansowe w postaci świadczenia pielęgnacyjnego nie przysługuje również wtedy, gdy na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia związanego z pokryciem wydatków powiązanych ze sprawowaniem opieki. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Świadczenie pielęgnacyjne a emerytura

Każda z osób, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne (opiekunowie i osoby niepełnosprawne) nie muszą z niego rezygnować przy osiągnięciu wieku emerytalnego.

Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn (…)

art. 24 ust. 1 – ustawa Wiek emerytalny i prawo do emerytury pomostowej

Zgodnie z tym artykułem można wnioskować, że słowo – przysługuje świadczy o uprawnieniu a nie obowiązku, co w związku z kolejnym przepisem potwierdza wspomnianą wyżej możliwość.

Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

art. 116 ust. 1 – ustawa Wiek emerytalny i prawo do emerytury pomostowej

Organ wypłacający świadczenie pielęgnacyjne nie ma prawa żądać od opiekuna wystąpienia do ZUS o ustalenie prawa do emerytury.

Śmierć osoby niepełnosprawnej a świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna

Każdy opiekun w przypadku śmierci osoby, nad którą sprawował pieczę, ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego. Wystarczy udowodnić otrzymywanie świadczenia pielęgnacyjnego przez minimum rok w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację w urzędzie pracy. Innymi słowy: należy złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych najpóźniej 6 miesięcy po śmierci osoby niepełnosprawnej.

W przypadku zaprzestania pobierania zasiłku dla bezrobotnych możliwe jest otrzymywanie świadczenia przedemerytalnego, jeżeli były opiekun będzie miał skończone 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna). Ważne jest, by ten wiek został osiągnięty do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. W celu otrzymania świadczenia przedemerytalnego konieczne jest także udowodnienie okresu odprowadzania składek emerytalnych. W przypadku kobiet okres opłat składkowych musi wynosić min. 20 lat, u mężczyzn zaś – 25 lat.

Ostatnimi warunkami do spełnienia są:

• pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego min. przez rok;
• zgłoszenie się do urzędu pracy w terminie 60 dni od dnia utraty prawa do świadczenia.

Źródło:

• spes.org.pl

Zobacz również:

Umowa o pracę dla osoby niepełnosprawnej